آيد خمس آن را بدهد ، و جائز است دادن خمس را تا آخر سال تأخير بيندازد ، و اگر براى دادن خمس ، سال شمسى قرار دهد مانعى ندارد .
( مسأله 1776 ) : كسى كه مانند تاجر و كاسب براى دادن خمس ، سال قرار دهد ، اگر منفعتى بدست آورد و در بين سال بميرد ، بايد مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت كسر كنند و خمس باقيمانده را بدهند .
( مسأله 1777 ) : اگر قيمت جنسى كه براى تجارت خريده بالا رود و آن را نفروشد و در بين سال قيمتش پائين آيد ، خمس مقدارى كه بالا رفته بر او واجب نيست .
( مسأله 1778 ) : اگر قيمت جنسى كه براى تجارت خريده بالا رود و به اميد اين كه قيمت آن بالاتر رود ، تا بعد از تمام شدن سال آن را نفروشد و قيمتش پائين آيد ، خمس مقدارى كه بالا رفته بر او واجب است .
( مسأله 1779 ) : اگر غير مال التجارة مالى را به خريدن يا مانند آن تهيه كرده باشد ، و خمسش را داده باشد ، چنانچه قيمتش بالا رود ، اگر آن را بفروشد ، خمس مقدارى را كه بر قيمتش اضافه شده ، بايد بدهد و همچنين اگر مثلا درختى را كه خريده ميوه بياورد ، يا گوسفند چاق شود ، در صورتى كه مقصود او از نگهدارى آنها اين بوده كه منفعتى از آن ببرد ، بايد خمس آنچه زياد شده بدهد ، بلكه اگر مقصودش منفعت بردن هم نبوده ، بايد خمس آن را بدهد .
( مسأله 1780 ) : اگر باغى احداث كند براى آن كه بعد از بالا رفتن قيمتش بفروشد ، بايد خمس ميوه و نمو درختها و زيادى قيمت باغ را بدهد ، ولى اگر قصدش اين باشد كه ميوه آن درختها را فروخته و از قيمتش استفاده كند ، فقط بايد خمس ميوه را بدهد .
( مسأله 1781 ) : اگر درخت بيد و چنار و مانند اينها را بكارد ، بايد هر سال خمس زيادى آنها را بدهد ، و همچنين اگر مثلا از شاخه‌هاى آن كه معمولا

365