( مسأله 1706 ) : اگر براى عذرى چند روز روزه نگيرد ، و بعد شك كند كه چه وقت عذر او بر طرف شده ، واجب نيست مقدار بيشترى را كه احتمال مىدهد روزه نگرفته ، قضا نمايد ، مثلا كسى كه پيش از ماه رمضان مسافرت كرده و نمىداند پنجم رمضان از سفر برگشته يا ششم ، و يا اين كه مثلا در آخرهاى ماه رمضان مسافرت كرده و بعد از رمضان برگشته و نمىداند كه بيست و پنجم رمضان مسافرت كرده يا بيست و ششم ، در هر دو صورت مىتواند مقدار كمتر يعنى پنج روز را قضا كند ، اگر چه احتياط مستحب آنست كه مقدار بيشتر يعنى شش روز را قضا نمايد .
( مسأله 1707 ) : اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد ، قضاى هر كدام را كه اول بگيرد مانعى ندارد ، ولى اگر وقت قضاى رمضان آخر تنگ باشد ، مثلا پنج روز از رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم بر رمضان مانده باشد بهتر آنست كه اول قضاى رمضان آخر را بگيرد .
( مسأله 1708 ) : اگر قضاى روزه چند ماه رمضان بر او واجب باشد ، و در نيت معين نكند روزه‌اى را كه مىگيرد ، قضاى كدام ماه رمضان است قضاى سال آخرى حساب نمىشود .
( مسأله 1709 ) : در قضاى روزه رمضان مىتواند ، پيش از ظهر روزه خود را باطل نمايد ، ولى اگر وقت قضا تنگ باشد بهتر آنست كه باطل ننمايد .
( مسأله 1710 ) : اگر قضاى روزه ميتى را گرفته باشد ، بهتر آنست كه بعد از ظهر روزه را باطل نكند .
( مسأله 1711 ) : اگر بواسطه مرض ، يا حيض ، يا نفاس ، روزه رمضان را نگيرد و پيش از گذشت زمانى كه بتواند آن روزه‌هائى را كه نگرفته قضا كند بميرد ، آن روزها قضا ندارند .
( مسأله 1712 ) : اگر بواسطه مرضى روزه رمضان را نگيرد ، و مرض او

351