تجاوز محل باشد - مثل اين كه بعد از تمام شدن ركوع شك كند - ظاهر آنست كه جماعتش صحيح است و در غير اين صورت مىتواند نماز را به نيت فرادى تمام كند .
( مسأله 1438 ) : اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند ، و پيش از آن كه به اندازه ركوع خم شود ، امام سر از ركوع بردارد ، مخير است كه قصد فرادى كرده نماز را تمام كند يا اين كه همراه امام به قصد قربت مطلقه به سجده رود و بعد در حال ايستادن تكبير را به قصد اعم از تكبيرة الاحرام و ذكر مطلق تجديد كرده نماز را به جماعت بخواند .
( مسأله 1439 ) : اگر اول نماز يا بين حمد و سوره اقتدا كند و اتفاقا پيش از آن كه به ركوع رود ، امام سر از ركوع بردارد نماز او صحيح است .
( مسأله 1440 ) : اگر موقعى برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است ، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد ، بايد بعد از نيت و گفتن تكبيرة الاحرام بنشيند و تشهد را به قصد قربت مطلقه با امام بخواند ، ولى سلام را نگويد و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد ، بعد بايستد بدون آن كه دوباره نيت كند و تكبير بگويد ، حمد و سوره را بخواند ، و آن را ركعت اول نماز خود حساب كند .
( مسأله 1441 ) : مأموم نبايد جلوتر از امام بايستد بلكه احتياط واجب آنست كه اگر مأموم متعدد باشند مساوى امام نايستند ، ولى اگر ماموم يك مرد باشد اشكال ندارد كه مساوى امام بايستد .
( مسأله 1442 ) : اگر امام مرد و مأموم زن باشد ، چنانچه بين آن زن و امام يا بين آن زن و مأموم ديگرى كه مرد است و زن بواسطه او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشكال ندارد .
( مسأله 1443 ) : اگر بعد از شروع به نماز بين مأموم و امام ، يا بين مأموم

304