نمىتواند اشاره كند بنابر احتياط لازم بايد با دست و مانند آن براى سجده اشاره كند و در قلب نيز نيت سجده نمايد و ذكر واجب را بگويد .
( مسأله 1080 ) : اگر پيشانى بى اختيار از جاى سجده بلند شود ، چنانچه ممكن باشد بايد نگذارد دوباره بجاى سجده برسد ، و اين يك سجده حساب مىشود ، چه ذكر سجده را گفته باشد يا نه . و اگر نتواند سر را نگهدارد و بى اختيار دوباره بجاى سجده برسد ، همان يك سجده حساب مىشود ولى اگر ذكر نگفته باشد احتياط مستحب آنست كه آن را به قصد قربت مطلقه بگويد .
( مسأله 1081 ) : جائى كه انسان بايد تقيه كند مىتواند بر فرش و مانند آن سجده نمايد ، و لازم نيست براى نماز بجاى ديگر برود يا نماز را تأخير بيندازد تا در همان جا بعد از رفع سبب تقيه بجا آورد . ولى اگر بتواند بر حصير يا چيزى كه سجده بر آن صحيح مىباشد ، طورى سجده كند كه مخالفت تقيه نكرده باشد نبايد بر فرش و مانند آن سجده نمايد .
( مسأله 1082 ) : اگر روى تشك پر و مانند آن سجده كند ، در صورتى كه بدن روى آن آرام نگيرد باطل است .
( مسأله 1083 ) : اگر انسان ناچار شود كه در زمين گل نماز بخواند ، چنانچه آلوده شدن بدن و لباس براى او مشقت ندارد ، بايد سجده و تشهد را بطور معمول بجا آورد ، و اگر مشقت دارد ، در حالى كه ايستاده ، براى سجده با سر اشاره كند و تشهد را ايستاده بخواند و نمازش صحيح است .
( مسأله 1084 ) : در ركعت اول و ركعت سومى كه تشهد ندارد ، مثل ركعت سوم نماز ظهر و عصر و عشا احتياط واجب اين است كه بعد از سجده دوم قدرى بى حركت بنشيند و بعد برخيزد .

228