باشد ولى اگر مثلا مهر را روى فرش نجس بگذارد ، يا يك طرف مهر نجس باشد و پيشانى را به طرف پاك آن بگذارد اشكال ندارد .
( مسأله 1075 ) : اگر در پيشانى دمل يا زخم و مانند آن باشد كه نتواند آن را بر زمين بگذارد چنانچه آن دمل مثلا همه پيشانى را فرا نگرفته باشد بايد با جاى سالم پيشانى سجده كند و اگر سجده كردن با جاى سالم پيشانى توقف بر آن داشته باشد كه زمين را گود كند و دمل را در گودال و جاى سالم را به مقدارى كه براى سجده كافى باشد بر زمين بگذارد بايد اين كار را انجام دهد .
( مسأله 1076 ) : اگر دمل يا زخم تمام پيشانى را فرا گرفته باشد بايد به بعضى از اجزاء صورت خود سجده كند و احتياط لازم آنست كه اگر مىتواند به چانه سجده كند و اگر نمىتواند به يكى از دو طرف پيشانى سجده كند و اگر سجده كردن به صورت به هيچ وجه ممكن نبود بايد براى سجده اشاره كند .
( مسأله 1077 ) : كسى كه مىتواند بنشيند ولى نمىتواند پيشانى را به زمين برساند ، بايد بقدرى كه مىتواند خم شود ، و مهر يا چيز ديگرى را كه سجده بر آن صحيح است ، روى چيز بلندى گذاشته و طورى پيشانى را بر آن بگذارد كه بگويند سجده كرده است ، ولى بايد كف دستها و زانوها و انگشتان پا را بطور معمول به زمين بگذارد .
( مسأله 1078 ) : اگر چيز بلندى نباشد كه مهر يا چيز ديگرى كه سجده بر آن صحيح است بگذارد و كسى هم نباشد كه مثلا مهر را بلند كند و بگيرد تا آن شخص بر آن سجده كند احتياط آنست كه مهر يا چيز ديگر را با دست بلند كرده و بر آن سجده نمايد .
( مسأله 1079 ) : كسى كه هيچ نمىتواند سجده نمايد بايد براى سجده با سر اشاره كند ، و اگر نتواند بايد با چشمها اشاره نمايد ، و اگر با چشمها هم

227