بدست او نرسيده مىتواند معامله را به هم بزند .
( مسأله 2131 ) : اگر خاك نقره معدن را به نقره خالص و خاك طلاى معدن را به طلاى خالص بفروشند ، معامله باطل است - مگر آن كه بداند مثلا مقدار نقره خاك با مقدار نقره خالص مساوى مىباشد - ولى فروختن خاك نقره را به طلا ، و خاك طلا را به نقره همان طورى كه سابقا گفته شد اشكال ندارد .
مواردى كه انسان مىتواند معامله را به هم بزند ( مسأله 2132 ) : حق به هم زدن معامله را خيار مىگويند ، و خريدار و فروشنده در يازده صورت مىتوانند معامله را به هم بزنند .
( ( اول ) ) آن كه از هم جدا نشده باشند ، هر چند مجلس معامله را ترك گفته باشند . و اين خيار را خيار مجلس مىگويند .
( ( دوم ) ) آن كه مشترى يا فروشنده در بيع ، يا يكى از دو طرف معامله در معاملات ديگر مغبون شده باشند كه آن را ( ( خيار غبن ) ) گويند . و منشأ ثبوت اين نحو از خيار ( شرط ارتكازى ) در عرف عام مىباشد ، يعنى در هر معامله‌اى در ذهن دو طرف معامله اين شرط مرتكز است كه مالى را كه مىگيرد از جهت ماليت به مقدار فاحش كمتر از مالى را كه مىپردازد نباشد ، و اگر باشد ، حق به هم زدن معامله را داشته باشد ، ولى چنانچه در مواردى در عرف خاص شرط ارتكازى طور ديگر باشد مثلا شرط اين باشد كه اگر مالى را كه گرفته از جهت ماليت كمتر از مالى كه پرداخته باشد بتواند ما به التفاوت ميان آن دو را از طرف مطالبه كند ، و اگر ممكن نشد معامله را به هم زند ، بايد همان عرف خاص در اين چنين موارد رعايت شود .
( ( سوم ) ) در معامله قرارداد كنند كه تا مدت معينى هر دو يا يكى از آنان

437