آن روغن را پس بدهد و روغن خالص مطالبه نمايد .
مسأله 2072 - اگر مقدارى از جنسى را كه با وزن يا پيمانه مىفروشند به زيادتر از همان جنس بفروشد ، مثلا يك من گندم را به يك من و نيم گندم بفروشد ، ربا و حرام است و گناه يك درهم ربا بزرگتر از آن است كه انسان هفتاد مرتبه با محرم خود زنا كند ، بلكه اگر يكى از دو جنس سالم و ديگرى معيوب ، يا جنس يكى خوب و جنس ديگرى بد باشد ، يا با يكديگر تفاوت قيمت داشته باشند ، چنانچه بيشتر از مقدارى كه مىدهد بگيرد ، باز هم ربا و حرام است ، پس اگر مس درست را بدهد و بيشتر از آن مس شكسته بگيرد يا برنج صدرى را بدهد و بيشتر از آن برنج گرده بگيرد يا طلاى ساخته را بدهد و بيشتر از آن طلاى نساخته بگيرد ، ربا و حرام مىباشد .
مسأله 2073 - اگر چيزى را كه اضافه مىگيرد غير از جنسى باشد كه مىفروشد ، مثلا يك من گندم به يك من گندم و يك قران پول بفروشد باز هم ربا و حرام است بلكه اگر چيزى زيادتر نگيرد ولى شرط كند كه خريدار عملى براى انجام دهد ، ربا و حرام مىباشد .
مسأله 2074 - اگر كسى كه مقدار كمتر را مىدهد براى اين كه از بيع مثل به مثل فرار كند نه از زيادى چيزى علاوه كند ، مثلا يك من گندم خوب و يك دستمال را به يك من و نيم گندم بفروشد ، اشكال ندارد . و هم چنين است اگر از هر دو طرف چيزى زياد كنند مثلا يك من گندم و يك دستمال را به يك من و نيم گندم و يك دستمال بفروشد .
مسأله 2075 - اگر چيزى را كه مثل پارچه با متر و ذرع مىفروشند يا چيزى را كه مثل گردو و تخم مرغ با شماره معامله مىكنند ، بفروشد و زيادتر بگيرد مثلا ده تا تخم مرغ بدهد و يازده تا بگيرد اشكال ندارد .
مسأله 2076 - جنسى را كه در بعضى از شهرها با وزن ، يا پيمانه مىفروشند و در بعضى از شهرها با شماره معامله مىكنند اگر در شهرى كه آن را با وزن يا پيمانه مىفروشند زيادتر بگيرد ربا و حرام است و در شهر ديگر ربا نيست .
مسأله 2077 - اگر چيزى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد از يك جنس نباشد زيادى گرفتن اشكال ندارد ، پس اگر يك من برنج بفروشد و دو من گندم بگيرد معامله صحيح است .
مسأله 2078 - اگر جنسى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد از يك چيز عمل آمده باشد ، بايد در معامله زيادى نگيرد ، پس اگر يك من روغن بفروشد و در عوض آن يك

276