5 - جواهرى كه به واسطه فرو رفتن در دريا بدست مىآيد مسأله 1819 - اگر بواسطه غواصى يعنى فرو رفتن در دريا لؤلؤ و مرجان يا جواهر ديگرى كه با فرو رفتن در دريا بيرون مىآيد بيرون آورند ، روئيدنى باشد ، يا معدنى ، چنانچه بعد از كم كردن مخارجى كه براى بيرون آوردن آن كرده‌اند ، قيمت آن به 18 نخود طلا برسد ، بايد خمس آن را بدهند ، چه در يك دفعه آن را از دريا بيرون آورده باشند يا در چند دفعه ، آنچه بيرون آمده از يك جنس باشد يا از چند جنس ، ولى اگر چند نفر آن را بيرون آورده باشند هر كدام آنان كه قيمت سهمش به 18 نخود طلا برسد فقط او بايد خمس بدهد .
مسأله 1820 - اگر بدون فرو رفتن در دريا به وسيله اسبابى جواهر بيرون آورد و بعد از كم كردن مخارجى كه براى آن كرده قيمت آن به 18 نخود طلا برسد بنابر احتياط خمس آن واجب است . ولى اگر از روى آب دريا يا از كنار دريا جواهر بگيرد ، در صورتى بايد خمس آن را بدهد كه اين كار شغلش باشد و از مخارج سالش به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر زياد بيايد .
مسأله 1821 - خمس ماهى و حيوانات ديگرى كه انسان بدون فرو رفتن در دريا مىگيرد در صورتى واجب است كه براى كسب بگيرد و به تنهائى يا با منفعتهاى ديگر كسب او از مخارج سالش زيادتر باشد .
مسأله 1822 - اگر انسان بدون قصد اين كه چيزى از دريا بيرون آورد در دريا فرو رود و اتفاقا جواهرى به دستش آيد در صورتى كه قصد كند كه آن چيز ملكش باشد بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1823 - اگر انسان در دريا فرو رود و حيوانى را بيرون آورد و در شكم آن جواهرى پيدا كند كه قيمتش هيجده نخود طلا يا بيشتر باشد چنانچه آن حيوان مانند صدف باشد كه نوعا در شكمش جواهر است ، بايد خمس آن را بدهد ، و اگر اتفاقا جواهر بلعيده باشد احتياط آن است كه حكم گنج را در آن جارى كنند .
مسأله 1824 - اگر در رودخانه‌هاى بزرگ مانند دجله و فرات فرو رود و جواهرى بيرون آورد . چنانچه در آن رودخانه جواهر عمل مىآيد ، بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1825 - اگر در آب فرو رود و مقدارى عنبر بيرون آورد كه قيمت آن 18 نخود طلا يا بيشتر باشد ، بايد خمس آن را بدهد . و چنانچه از روى آب يا از كنار دريا بدست آورد ، اگر قيمت آن به مقدار 18 نخود طلا هم نرسد در صورتى كه اين كار كسبش باشد و به تنهائى يا با منفعتهاى ديگر او از مخارج سالش زياد بيايد بايد خمس آن را بدهد .

241