مستحبى بگيرد .
مسأله 1719 - كسى كه نمىداند روزه مسافر باطل است اگر در سفر روزه بگيرد و در بين روز مسأله را بفهمد روزه‌اش باطل مىشود . و اگر تا مغرب نفهمد روزه‌اش صحيح است .
مسأله 1720 - اگر فراموش كند كه مسافر است . يا فراموش كند كه روزه مسافر باطل مىباشد و در سفر روزه بگيرد روزه او باطل است .
مسأله 1721 - اگر روزه‌دار بعد از ظهر مسافرت نمايد ، بايد روزه خود را تمام كند و اگر پيش از ظهر مسافرت كند ، وقتى به حد ترخص برسد يعنى به جائى برسد كه ديوار شهر را نبيند و صداى اذان آن را نشنود ، بايد روزه خود را باطل كند و اگر پيش از آن روزه را باطل كند بنابر احتياط كفاره نيز بر او واجب است .
مسأله 1722 - اگر مسافر پيش از ظهر به وطنش برسد ، و در شهرهاى بزرگ خارق العاده مانند تهران به منزلش برسد يا به جائى برسد كه مىخواهد ده روز در آنجا بماند ، چنانچه كارى كه روزه را باطل مىكند انجام نداده ، بايد آن روز را روزه بگيرد و اگر انجام داده ، روزه آن روز بر او واجب نيست .
مسأله 1723 - اگر مسافر بعد از ظهر به وطنش برسد ، يا به جائى برسد كه مىخواهد ده روز در آنجا بماند ، نبايد آن روز را روزه بگيرد .
مسأله 1724 - مسافر و كسى كه از روزه گرفتن عذر دارد ، مكروه است در روز ماه رمضان جماع نمايد و در خوردن و آشاميدن كاملا خود را سير كند .
كسانى كه روزه بر آنها واجب نيست مسأله 1725 - كسى كه به واسطه پيرى نمىتواند روزه بگيرد ، يا براى او مشقت دارد ، روزه بر او واجب نيست . ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يك مد كه تقريبا ده سير است گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد .
مسأله 1726 - كسى كه بواسطه پيرى روزه نگرفته ، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد ، بنابر احتياط واجب بايد قضاى روزه‌هائى را كه نگرفته بجا آورد .
مسأله 1727 - اگر انسان مرضى دارد كه زياد تشنه مىشود و نمىتواند تشنگى را تحمل كند ، يا براى او مشقت دارد ، روزه بر او واجب نيست . ولى در صورت دوم بايد براى هر روز يك مد گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد . و احتياط واجب آن است كه بيشتر از

227