بر اثر تعاليم اسلامى و تشويقهاى مصادر امور فصل جديدى در تاريخ طب اسلامى پيدا شد كه در اين دوران مترجمين به كار ترجمه اشتغال ورزيدند و بسيارى از كتب طبى و فلسفى و علمى يونانى به عربى ترجمه شد .
غير از دسته‌اى كه در شرق ممالك اسلامى به ترجمه و تاليف و تصنيف كتب پرداخته دسته ديگرى در مغرب قلمرو اسلام يعنى تونس والجزيره و مراكش واندلس ( اسپانيا ) نيز به ادامه اين خدمت اشتغال داشته‌اند به علاوه غير از دستهء مترجمين دسته ديگرى بنام مؤلفين مىباشند كه پس از مطالعه كامل ترجمه كتب يونانى خود توانسته‌اند كتبى تأليف و تصنيف نمايند و اينان چه در ممالك شرقى و چه در ممالك غربى كشورهاى اسلامى زياد مىباشند كه از اين راه خدمات گرانبهائى به جهان پزشكى نموده‌اند منتهى خدماتى كه توسط پزشكان در ممالك شرقى اسلامى به عمل آمده از خدمات پزشكان ممالك غربى گرانبهاتر بوده است .
اما در ميان مؤلفين اسلامى عدهء زيادى از اطباء ايرانى مىباشند كه كتب و مؤلفات آنان اثر بزرگى در طب اسلامى گذارده است كه بهترين ادوار طب اسلامى را تشكيل مىدهد .
بايد گفت قسمت مهمى از كتب اسلامى توسط پزشكان ايرانى به رشته تحرير در آمده و ايرانيان به بركت اسلام توانستند نقش بسيار بزرگى در طب اسلامى ايفاء نمايند و بزرگترين سهم را در طب اسلامى ايرانيان داشته‌اند و حق آن است بگوئيم " طب اسلامى ايرانى " .
حال كه مطلب بدين جا كشيد بد نيست بدانيم كه اختصاصات طب اسلامى مخصوصا خدمات ايرانيان چه بوده است .
پزشكان اسلامى شاگردان بقراط و جالينوس مىباشند كه با كمال دقت كتب طبى آنها را فرا گرفته و به خوبى از عهدهء اين امر بر آمده و بهترين و بزرگترين تلامذه مكتب آنها هستند كه با كمال تواضع و احترام و فروتنى و صفاتى كه بايد در يك شاگرد وفادار باشد درباره استادان خود قائل بوده و پس از آنكه درس استاد را به خوبى فرا گرفتند كم كم بر عقايد و آراء آنان ايراداتى نموده و بر اثر استقلال فكرى توانستند پس از حلاجى كردن كتب اساتيد بر آنها خرده گيرى نموده آنچه كه با عقل و تجربه موافقت داشته قبول و نسبت به آن قسمت كه با عقل و تجربه ( بفراخور معلومات آن زمان منافات داشته و يا آنكه نقائصى در كتب آنها مشاهده مىنموده‌اند ايراد گرفته خود كتب و رسائل گرانبها به رشته تحرير در آورده‌اند كه از بزرگترين تأليفات اسلامى است .
مثلا رازى پزشك بزرگ ايرانى در مقدمه كتاب " شكوك بر جالينوس " از كار خود عذر خواسته و مىگويد : " مقام جالينوس بر هيچكس پوشيده نيست و ممكن است بعضى از كوته‌نظران مرا بدين كار سرزنش و ملامت نمايند ولى فيلسوف و حكيم بر من خرده نخواهند گرفت به دليل آنكه در حكمت و فلسفه تقليد جائز نيست و مىباست از روى دليل و برهان صحبت و گفتگو به عمل آيد و اگر جالينوس زنده مىبود مرا بدين تأليف ستايش مىكرد " .
نتيجه كه از اين جنبش عملى پيدا شد آنكه استادان بزرگ اسلامى به وجود آمدند بمانند :
على بن طبرى صاحب كتاب " فردوس الحكمه " و محمد زكرياى رازى قريب صد و چند جلد كتاب و رساله در طب بمانند " حاوى " و " منصورى " و " طب الملوكى " و " مرشد " و " آبله وسرخك " و امثال ذلك .
وابن مندويه اصفهانى كتاب " كافى " وعلى بن عباس مجوسى اهوازى ارجانى كتاب " كامل الصناعة الطبيه الملكى " .

4