اسهال استعمال ميكنند وبا وجود شيرينى از ساير شيرينيها ابرو است وقسمى درختش خاردار وبرگش نرم مايل بتدوير وغلاف ثمرش شبيه بباقلى واز آن رقيق تر ودانهاى او بقدر ترمس وشيرين طعم ودر تنكابن كراث گويند ودر مازندران وگيلان لله كى نامند تازهء هر دو قسم مسهل بعضر ومدر بول وخشك او در حرارت وبرودت معتدل ودر دويم خشك وشيرين او مايل بحرارت ودانهء او سرد وخشك وبسيار قابض ومقوى بدن ومدر بول وضماد پخته او جهة صدمه وسقطه وامثال او وتاليل وخوردن تازهء خرنوب شامى كه از سال نگذشته باشد دير هضم وبعد از انهضام مولد خلط صالح وبا دانه جهة فتق وتسمين بدن وچون داخل شير كنند شير را لذيذ كند واشتها آورد وجهة سرفهء مزمن مجرب دانسته‌اند و تخمش محلل او رام وجهة بروز مقعد ونزف الدم نافع ومضر معده ومجفف اعصاب ومصلحش بهدانه ونبات وبدلش بوزن او از هريگ از قرط واطراثيث وعفص وقدر شربتش تا پنج درهم است خرنوب نبطى ثمرينات جنس برتيست وآن دو نوع مىباشد درخت قسمى شبيه بخر نوب شامى وخاردار وثمرش كوچكتر ولى طعم وبسيار قابض وآن را قرط وسط وامغيلان نامند وقسميرا اثمر خاريست بقدر زرعى وشاخهاى او پراكنده وخارهاى شد وريزه وگلش سرخ وزرد وداغ دار وبارش شبيه بكردهء كوچكى وگياه او را در قزوين ورك نامند ومراد از خرنوب برى ونبطى نوع اخير است در دويم سرد وخشك وبسيار قابض ومقوى معده وقاطع خون هر عضوى وحابس اسهال وجهة يرقان ومغص ومنع ادرار حيض وبواسير ومضمضه وستون او جهة درد دندان واستحكام او وپوست بيخ نبات او قالع دندان كرم خورده است ومحتاج بآلت كندن نيست وچون باخضاب كنند مانع سفيدى وباعث درازى موى وتقويه آن وطلاى آن بريدن جهة اعيا وتقويه اعضا مؤثر وچون خرنوب بريرا كوبيده در آب بخيسانند وجامهء رنگين را با وتر كنند باعث ثبات رنگ او مىشود ومجربست وآب او با آب مورد منقى اجساد وثابت كنندهء صاعد است خرنوب الشوك وخرنوب مغربى وبرى خرنوب نبطى است خرنوب مصرى وقبطى ثمر قرطه است خرنوب والخنزير انا غورست خرنوب صيدلانى خرنوب شامى است خرنوب هندى خيار شنبر است خروب اسم جنس خرنوبست وگويند مخصوص ترى است خردل تخم گياهيست برگش شبيه به برگ توت واز آن كوچكتر وخشن ومربع الساق وگلش زرد وقسمى از برى آن را بتركى قجى نامند وتخمش مدور وسرخ وقسميرا ككج نامند وبرگش ريزه تر از بستانى وتخمش غير مدور وسرخ وتند طعم وسفيد او را اسفند سفيد گويند وآن حرف ابيض است ومذكور شد و مراد از مطلق خردل نوع سرخ اوست در اول چهارم گرم وخشك وجاذب از عمق بدن وهاضم ومحلل رطوبات دماغ ومعده وساير اعضأ و مفتح سدد ومدر فضلات ومفتت حصاه وجهة ريحى وبلغمى جكر وسپرز ورفع نسيان وامراض باردهء دماغى ونيم درهم از تخم او با شراب جهة سرور وتقويهء باه وبا عسل جهة ربو وسعال رطوبى وكرم معده وتب بلغمى وسود او ضماد او جهة نقرس وليثر غس وعرق النسأ وورم سپرز وجذب مواد بظاهر بدن وازالهء داء الثعلب وبا عسل وبه دستور با موم روغن جهة تصفيهء رخسار وازالهء رنگ خون مرده وكمنهء چشم وبا سركه جهة جرب متقرح وقوباى مزمن وبر پيشانى جهة نزلات بارده ودردسر بار دوريحى وفالج واسترخأ وبا روغن طلا كردن او بر قضيب جهة نعوظ مجرب وبا سكنجبين وآب كرنب جهة خنازير وبا ادويهء مناسبه جهة او رام صلبه وسودا وى وبرص وغرغرهء او با ماء العسل جهة ورم تحت زبان وخشونة مزمنهء قصبهء ريه وثقل زبان واسترخاى آن ودر وندان وسعوط آن مورث عطسه وجهة انتباه مصروع وصاحب غشى واختناق رحم و فتيلهء او با انجير جهة ثقل سامعه ودوى وطنين واكتحال مضروب آن با آب وعسل جهة غشاوة وخشونة پلك وبخور او جهة گريزانيدن حشرات ولطوخ او جهة درد دندان بيورم مجرب ومضر محرورين ومورث تشنگى وغثيان ومصلحش كاسنى وروغن بادام وسركه وبدلش دو وزن او حب الرشاد وحرمل وقدر شربتش تا سه درهم وچون در آب انگور اندازند منع جوشيدن او كند وسركهء شيرين در گيلانات از وترتيب ميدهند ومطبوخ نبات او با چغندر جهة صرع وسدد وامراض بلغمى نافع ودر ساير افعال ضعيفتر از تخم اوست واهل تجربه ذكر كرده اند كه چون بر يك كف خردل آيهء وعنده مفاتح الغيب تا آخر آيه الافى كتاب مبين خوانده شود وبعد از آن صد ودو بار يا مبين گفته شود وبه دستور تا صد مرتبه پس او خردل را در خانهء كه دفينه كما نداشته باشند افشانده يك شبانه روز در خانه را به بندند روز ديگر خردلها را در جائيكه دفينه باشد مجتمع يابند وروغن او را كه كوبيده به دستور روغن بادام استخراج نموده بغايت ملطف ومحلل وطلاى او جهة درد دندان واختناق رحم وبتهاى مزمن ودردهاى كهنه وتحليل ورم گوش واو رام صلبه وتفتيح شده اعصاب او جهة نسيان وفالج وكرانى سامعه كه مزمن باشد وآشاميدن او به دستور جهة درد بارد ومزمن نافع و قدر شربتش تا سه درهم است خردل برى گياه او را بتركى قچى نامند حرارتش كمتر از بستانى ومفتت حصاة وجالى جلد وجهة سرفهء من نافع ومقوى ذهن وضماد او با ماست جهة سعفه مجرب ودر ساير افعال مثل بستانيست خردل فارسى وخردل ابيض وخرنوف و خربق حرف ابيض است خروع بكسرخا وفتح واو به فارسى او را بيد انجير وبتركى كرچك نامند برگش شبيه ببرك انجير واز آن بزرگتر

100