شير خشت وجهة سرفه ودرد سينه وغثيان وبتهاى حاره وتشنگى وبا ماءالجبن جهة اخراج خلط محرقه وبا روغن كرهء گاوى جهة عسير السول وبا شير تازه دو شيده جهة تحريك باه نافع ومضر سپرز ومصلحش تمرهندى وعناب وقدر شربتش از هفت مثقال تا سى ومثقال وبدلش شيرخشت وبه دستور آب جو با شكر سرخ تراب به فارسى خاك نامند وآنعبارتست از آنچه اززمين به سبب آفتاب وصدمات نرم شده باشد سرد باعتدال وخشك ومجفف ورادع است تراب المرتعات خاك چهار راه است واز تراب الطرق كه خاك راههاى غير چهار راه باشد الطف واعدلست وبه سبب مصادمات مختلفه بغايت مجفف ومنقى جراحات چرك دار وباعث التيام او وجهة استحكام اعضاى مسترخيه نافع وجزو بعضى از معاجين قديميه است واز خواص اوست كه چون قبلز طلوع آفتاب روز شنبه بدست چب بردارند ودرخرقه كبود بسته تعليق كند سحر را باطل نمايد وچون در ساعت سيم از روز چهارشنبه بردارند جهة رفع عداوت وتفريق مؤثر است تراب الصيد اخاك مغارهء صيدا است كه در بلاد شام است وخوردن يك مثقال او با تخم نيمبرشت جهة التيام استخوان شكسته مجرب دانسته‌اند تراب الشارده جزيرهء ايست در روم كه در آنجا هوام متكون نميكرد وخاك او جهة اسقاط زلوئيكه در حلق چسبيده باشد آزموده است حتى گندم وجو مزرع آنجا همين خاصيت دارد تراب الفار وتراب الهالك اسم ستم الفار است تراب القى كنكر رد است ترنجان نوعى از بادرنجبويهء است كه بجاى سبزى ميخورند ترياملون حلفا است ترمسى الوسن است تربة العسل بلغة اندلسى جوز جندم است ترياق جبلى تخم نوعى از مخلصه است ترياق فارسى وترياق طبيعى پادزهر است تريامان غافث است ترياق الروستاق ثوم است ترفاس فطر است ترستوج طريفلا است تريون بيونانى دفلى است ترياق تركى موميائيست تروم بلغة تنكابن اسطو خودوس است ترياك اسم فارسى افيونست ترتيزك اسم فارسى جرجير است تريد اسم فارسى ثريد است ترخوان به فارسى ترخونرا گويند ترب به فارسى فجل است تره بلغة اصفهان كراث است ترنج اترج است ترى بهندى شاهسفرم است ترى بيهلا بهندى عبارة از هليلهء كابلى وبليله وآمله ترشه واش بلغة تنكابن حماض است تزك بتركى زابل است السباغه بتركى سلحفاتست تسريه ظفره است تشتيوان وتشمير بسفايج است تشميزج معرب از چشميزك فارسى است واو را چشمك وچشم نامند دانه ايست بقدر بهدانه مثلث وسياه وبراق ودر آخر دويم گرم وخشك وجالى وبا اندك حدت وبغايت قابض ومحلل ومقوى باصره وجهة ومعه وغشاوه وجراحت قضيب واعضاى عصبانى نافع وچون در جوف پياز يا خمير گذاشته در زير آتش پخته پس مقشر كرده با نبات وزعفران وما ميران كحل ترتيب دهند در اكثر امراض چشم قوى الاثر است تغيرا سنكيست سفيد وسبك كه در ميان سنك رحام يافت مىشود وجهة قلع بياض چشم نافع است تفاح به فارسى سيب نامند شيرين او در اول كرم ودر دويم تر وترش او در اول دويم سرد وخشك وترش شيرين او كه ميخوش نامند در حرارت وبرودت معتدل ودر اول خشك ومجموع او مقوى دل ودماغ وجگر وجهة خفقان وعشر النفس نافعند وشيرين او مفرح وملطف روح حيوانى وسريع الاستحاله بصفرائى كه در معده ويائسه وباقم ترياقيه وپختهء او جهة سرفهء بيسى وآب او با شراب وگوشت آب جهة رفع غشى مجرب وآب او در معاجين مفرحه مقوى فعل آن والتارحق او باعث بتهاى مركبه ونسيان ومولد رياح ومصلحش اغذيهء لطيفه است وترش او قابض ومسكن عطش وموافق معده صفراوى وپختهء او در خمير جهة اسهال ومصلح ادويهء سميه وخشك كردهء او با آب انار وادويهء مناسبه جهة تقوية معده واسهال صفراوى وتسكين ونافع واكثار او مضر بينه ومورث ذات الريه ورياح عروق ومصلحش كلقند ودارچينى است وترش شيرين او مولد خلط صالح ودر افعال مثل ترش است ونارس او بيمزه ومولد خلط خام وضماد او در ابتداى او رام حاره نافع وسيب تلخ قابضتر از همه وعصارهء ( ؟ ؟ ؟ ) برگ او جهة سموم مفيد وقدر شربتش تا هفت مثقالست وشكوفهء او با ادويهء موافقه جهة رفع اخلاط متعفنه سينه وبا ادويهء مفرحه ( ؟ ؟ ؟ ) تفريح مؤثر است وگويند اقسام سيب هر گاه بخلط حار كه در معده باشد برسد دفع او مىكند ورب سيب ترش كه آب آن را بدون شيرين ( ؟ ؟ ؟ ) آورده باشند در آخر اول سرد ودر رطوبت وپيوسته معتدل وجهة غلبهء صفرا وغليان خون واسهال صفراوى وقى آن ورفع غم و ؟ ؟
نافع ومضر اسهال وموى وشش ورب شيرين او در افعال قويتر از سيب شيرين است وشربت سيب جهة سموم ووباد تفريح قلب ؟ ؟
مؤثر ومرباى او در جميع افعال بهتر است از مفرد او تفاح برى زعرور است تفاخ الارض بابونج است تفاق نوعى از هند با برتيست كه بقلهء يهوديه نامند تفاح ارمنى مشمش است تفاح فارسى خوخ است تفورا تعير است ؟ ؟
بيونانى پنج است تفسيقون طخشبقونست تفاح الجن ثمر لفاح است تفاح مانى اترج است نفسينا ؟ ؟ ؟

63