بهو گيس وبهلار موس بهندى سعد است پهلانوه بهندى بلادر است بهرت بهندى ونب است پهتكرى بهندى زاج است پهين چمر بهندى فطر است پهين ترود بهندى سناى مكيست پهنك بهندى قنب است بهول گل سرخ است پهو پر بهندى ابهل است بهطه هريسه است بهارنگى اسم هندى برنك مفيد است بيض مراد از مطلق او تخم مرغ خانگيست و حرارة هوا مفسد وحافظ واز فساد در نمك نگاهداشتن است وبهترين او بزرگ مقدار است كه در همانروز از مرغ تولد كرده باشد ونيمبرشت او معتدلترين اغذيه است مايل بكرمى ومركب القوى وپوست او در اول دويم سرد وخشك وسفيدى او در دويم سرد وتر وزردهء او در اول كرم وترو كثير العذاء وقليل الفضول اومولد خلط صالح ومبهتى ومقوى دل وبدن وجهة خشونت معده وروده ومثانه وقرحهء كرده ومثانه ونفث الدم ومنع نزلات حاره بسينه واصلاح او ومقوى شخصى كه خون زياد او ودفع شده وضعفى كه از فصد بهم رسيده باشد وموافق مزاج سود اوى وپختهء او در سركه قابض طبع ومانع ريختن مواد بمعده وبا سماق وماز ودانهء مويز وانگور وامثال آن جهة اسهال مرارى وبا مصطكى وامثال او جهة درد شكم وبا تخم تره تيزك وبا نمك سقنقور ونشارهء قضيب گاو وپنير مايه ء شتر جهة تقوية باه بغايت نافع وخوردن زردهء تخم مرغ خام جهة گزيدن مار وحرقه ء مثانه وتصفيهء صوت مفيد ومضر معده واكتار مداومت او مولد حصاء كرده وبهق وگلف وبسيار پختهء او دير هضم ومورث قولنج ومصلحش ادويهء حارة وآبكامه ونيم پخت او در مزاج اطفال نايب مناسب شير وبا كندر جهة سرفه وبا تخم كتان جهة ضيق النفس وبا اندك نمك وكندر وانزروت جهة تسمن بدن بيعديل وبادم الاخوين جهة زحير وبا تبا شير وكهر با جهة قطع سيلان خون وتسديد فوهات عروق وسمج وبا نيم مثقال جرم لك كه زرگران زمور نامند وآلات را باو استحكام ميدهند جهة قطع سيلان حيض ودرد رحم مجرب وضمادش با روغن گل وبا بونه جهة ورم چشم وانيشين ومقعد و با موم وروغن جهة تليين او رام اعضا وطلاى نپختهء او با زعفران وروغن گل جهة ورم بواسيرى مقعد وضربان او وضربان چشم وبا عسل جهة گلف وآثار سياهى وبا روغن بنفشه جهة او رام حاره وبا مرو زعفران جهة ورميكه از خون غليظ بهم رسد وبتنهائى جهة شقاق سفلى نافع است وسفيدهء تخم مرغ مغرى وخوردن او مولد خلط خام ولزج ودير هضم وخوردن زرده با سفيده موافق محرور المزاج وآشاميدن او با آرد جو قاطع نزف الدم ونفث الدم از فوق وتحت وضماد او جهة درد چشم نافع وجراحت مقعده وقروح خبيثه وسوختگى آتش وآب بسيار گرم ومنع آبله كردن ادو بر بشره جهة منع آثار حرارة آفتاب وبا ادويهء قابضهء بيلذع جهة قطع خون رعاف كه از پردهاى دماغ آيد وبا كندر بر جبهه طلا كردن جهة منع نزله بچشم وبتنهائى رادع ومسند دمسام وجهة او رام حاره نافع وحقنهء او با اكليل الملك وامثال آن جهة قرحهء امعأ وسنحج واسهال مرارى وحمول او با روغن كل جهة ضربان مقعد ورحم واكتحال او جهة تبريد چشم ومنع ريختن مواد مفيد وبا كافور وبزر النبنج جهة صداع حاره مجربست وپوست تخم مرغ جالى ومجفف قروح وقاطع رعاف وجهة جرب وحكه وبا صدف جهة بياض چشم ونفوخ سوختهء او بقدريكه سياه شود وخاكستر نكرد وجهة رعاف مهلك مجربست وسوختهء مكلس او كه مانند آهك سفيد كردد با عسل جهة قلع بياض چشم بغايت سريع الاثر است وخوردن پوست مسحوق او بقدرد ودرهم مهيج باه وطلاى او با عسل وسركه جهة تحليل او رام وذر ورا وقاطع خون وجهة التيام جراحات كهنه والصاق جراحات تازه وپردهء ملاصق پوست او حمولا معيد البكارة است با خون كبوتر بچه واز اسرار است ومكلس پوست تخم مرغ در جميع آثار مثل آهك است ودر علم صناعت از آن بهتر وبا بوره ونوشادر منقى مشتريست وروغن تخم مرغ كه زردهء آن را در تابهء آهنى بآتش سوزانيده گرفته باشند گرم و محلل وملطف وجهة در مقعد وبواسير ودرد دندان ورويانيدن مو بغايت مفيد است وگويند چون زرده را با نوشادر ثابت برشته كرده روغن بگيرند در تطهير اجساد مجربست وهر گاه اصل حار را با او حل كنند اصل بارد را ثابت كند وجالينوس حدى بجهة نيم پخت كردن تخم مرغ قرار داده كه هر گاه در آب جوشيده وبگذارند وتا صد شماره كنند ويا در آب سركرده با آتش گذارند وتا سيصد شماره كنند نيم پخت مىشود وقدر شربتش از پنجعدد تا پانزده عدد است وتخم ساير طيور ودر ابواب خود مذكور است ودر فضايل تخم تذر وتيهو ودراج وكبك شبيه بتخم مرغ خانگى اند بيش بهندى بش نامند واو بيخى است منبت او بلاد چين وكوهيكه هلاهل نامند ولهذا هر هلاهل عبارة از وست واو سريع النفوذ تر از ستم افعى است وقليل اقسام او كمتر از دو ساعت قاتل است ودر بلاد دهند نيز اقسام او مىباشد ويكيرا بلغة هندى سنكيا نامند وجندال نيز كويند وآن بيخى است شبيه بشاخ آهو پر كرده وبر روى او نقطهاى سياه وگاه باشد كه مانند طلق مسحوق ومثل كافور سوده چيزى بر او نشسته باشد ودرون بعضى سياه وبراق وصلب وبعضى سرخ وبرخى زرد مايل به سفيدى وقويتر از همه سياه اوست به حدى كه اكر بر ركاب طلا كنند در راكب تاثير كند واقسام او را بر شاخ گاو بمالند بجاى شير خون دوشيده شود وقسم ديگر بجهناك نامند وآن بشكل جدوار است بيرونش مايل بسياهى ودرونش زر و مايل به سفيدى گياهش بقدر زرعى وبركش شبيه به برگ كاهو وگل او سرخ وبعضى را زرد وبعضيرا بنفش ويكحبه اين كشنده است بقدر نيم ساعت

60