كه در طبرستان جعفرى نامند برگش مانند برگ كرفس بستانى است كرفس الماء قرة العين است كرفس جبلى وصخرى واقدونى فطراساليون كرمه بيضاد كرمهء شايكه فاشر است كرمه سودا فاشرشتين است كرديلن نوعى از سبساليونست كرنب المأ نيلوفر است كرنب نبطى كرنب بستانيست كربون فنطوريون دقيق است كروش الغنم فوينونست كراع پاچه است ودراكارع مذكور شد كريز فثاء الحمار است ونزد بعضى فثاء الكبر كربل حماض است كردناج كردناكست كرات بلغة تنكابن قسمى از خرنوب بستانيست كرك چره واش بلغة تنكابن ثيل است كرند اسم هندى سنباوج است كرد گوشت اسم هندى قسط تلخ است كراثا اسم هندى قصب الذريره است كرهو ما يلوخ اسم هندى كندش است كراو كل اسم هندى كرسنه است كرد اسم هندى عصفر است كرسوه بهندى شبت است كرداله بهندى خيار شنبر است كربيه بهندى ارنب است كراتيه بهندى فنطوريون دقيق است كرنج بهندى وجست كرشان اسم تركى اسفيد اجست كرچك اسم تركى خروع است كرج اسم تركى جص است كر پى اسم تركى دلدست كر تنكله اسم تركى سام ابرص است كردكان به فارسى جوز است كرم شب بات حباحب است كرم رنين خراطين است كرك ذئب است كربه ستور است كربهء دشتى ظهونست كرد آسيا غبار الرحى است كر كليه است كرم ايون اسم فارسى مليونست كركس اسم فارسى نسر است كرچيل اسم تنكابنى زعرور است كراكرو اسم تنكابنى شقراق است كرف اسم ديلمى شعر الغولست كزيره به فارسى كشنيز نامند وبرى وبستانى مىباشد بريرا برگ ريزه ومايل بزردى وتخمش كوچكتر وهر دو عدد بهم ملاصق مىباشد در جميع افال قويتر از بستانى واز آن زبونتر است وبرى وبستانى او مركب القوى ونزد بقراط سردى وخشكى او در دويم است وجالينوس وشيخ الرئيس كرم دانسته‌اند وتازهء او با اندك حدة وقاطع باه ونعوظ وسى مثقال از آب او كشنده وهفت مثقال از آب او با شكر مشتهى ومنوم ومانع تخمه وصعود بخار بدماغ خصوصا با سركه وسماق وجرم او مسكن صفرا والتهاب معده وتشنگى وحابس قى ورافع از لاق معده وتعليق او بر ران باعث سرعت ولادت ومضاد او مانع انصباب مواد حاره ورافع او رام وباد سرخ وبا نان خشك جهة قروح ساعيه وجرب وحكه وسلاق ورمد ويا شير دختران جهة ضربان چشم وبا آرد جو محلل خنازير او رام صلبه وبا آرد باقلى رادع خنازير وامثال او وقطور آب او در چشم جهة بروز آبله وحصبه ورفع زردى چشم مجرب وچون سرب را با آب كشنيز بسايند وبا روغن كلسرخ طلا كنند جهة سرطان متفرخ وغير متقرح مجربست ومضمضهء با آب او جهة جوشش دهان وسوزش زبان نافع وقدر شربت از آب او يكوقيه واز جرم او تا سه وقيه وبدلش برگ خشخاش وتخم او كه گشنيز خشك عبارت از آنست در دويم سرد ودر سيم خشك ومفرح ومقوى دل ومانع صعود بخار بدماغ وحابس اسهال دموى خصوصا بو دادهء او رافع خفقان وهيضه دو سواس حار وخمار ودردسر وبا صندل وانيسون جهة تقوية معده ورفع آروغ وبا مى پخته مولد منى ومسقط كرم معده ومانع تكون او وضماد او با عسل وروغن زيتون جهة شرى ونار فارسى وامثال او وذر ور او قاطع خون جراحات وشربتى كه از آن ترتيب دهند جهة سدد ودوار ومنع مستى شراب نافع وسفوف او كه در سركه خيسانيده باشند همين خاصيت دارد وخوائيدن او رافع بوى شراب وسرعت مستى است ومضر صاحب ربو وضيق النفس ومسكن نعوظ ومفلل حيض وزياد او مورث نسيان واختلاط ذهن ومصلحش شخم نيم برشت وشراب وسكنجبين سفر جلى وقدر شربتش از پنج درهم تا يكوقيه وبدلش تخم كاهو وخشخاش است كز انكبين شبنميست كه بر درخت كز وساير اشجار مى نشيند ومانند ترنجبين منعقد ميكردد وهر چه از درخت بيد حاصل مىشود الطف وانچه از درخت كز وبلوط بهم رسد باقوة قابضه مىباشد وبهترين او مفيد صافست كه مخلوط ببرك نباشد در اول كرم ودر خشكى معتدل ومقوى آلات غذا وتنفس وبا قوة بسهله خصوصا بيد انكبين وجالى وجهة خشونت سينه وضيق النفس حار وسرفه درياح غليظه دماغ ونزلات نافع وقدر شربتش تا ربع رطل است كزبرة الثعلب قسم اخير سندر يطس است كزدان اسم فارسى باد رنجبويهء صحرائيست ودر طبرستان كثير الوجود ومذكور شد كز نازج بچم وبكاف اسم درخت كز است كز اسم فارسى طرفاست كزبره البئر پرسياوشانست كزبرة الحمام شاهتر جست كزر موشان بلغة لرستان جمجم بجيم است گزك دوع است كزنه اسم ديلمى انجره است كرز اسم فارسى جزر است كژدم اسم فارسى عقربست كسول ابن تلميذ تصريح نموده كه آن ثمريست بقدر انگشتى ودر شكل شبيه بخيار شنبر واندك عريض ودانهاى او بقدر دانهاى خيار شنبر ودرخت او در روم مىباشد سرد وخشك وبسيار قابض ويك درهم او در قطع خون اسهال وموى وذر ور او در رفع نزف الدم جراحات بيعديلست گسيلا وگسيله اسم نبطى چو پست شبيه برو ناس ودر او سياهى وسرخى غالب ومانند صمغ وبا چسبندگيست وتخمش شبيه بحب الرشاد وگويند پوست درختيست شبيه بسليخهء سياه در دويم كرم ودر اول خشك ومقوى معده ومفتح سده كرده رحم ومدر بول وحيض وجالى مثانه ودر فربه كردن بهتر از اندرزا ونيكو كنندهء كرم معده وسنون او جهة دندان متحرك ودرد آن مفيد ومضر ريه

220