آب بهم مىرسد شبيه ببادر بخبويه وبى بيخ سردو تر ورادع او رام حارة وجهة حرقة البول وادرار خون كرده والتهاب اعضا نافع دور جمع افعال قريب بطلحب است سطاريون بيونانى اسم نباتيست ما بين شجر وگياه شبيه بعشقه وبر اشجار ومجاورمى پيچد وبتنهائى نيز ميرويد گلش شبيه به بنفشه وچندين عدد نزديك بهم مثل خوشه واندرون گلها زرد وساقش سبز مايل بسياهى وبرگش مثل برگ بنفشه وضخيم ودر اصفهان گل عقرب وبه فارسى بر ابران نامند ودر باغها بسيار است واو غير قاشرستين مركب القوى ورادع او رام حاره و بارده وبرگ گل او را چون كوبيده ضماد نمايند جهة گزيدن عقرب وزنبور ورتيلا وساير هوام شربا وضماد امجربست سطر لغة سريانى وآن ميعهء يابسه است سطراك زرنياد است سطبوس اسم يونانى جلنار است سطيعون اسم يونانى زو فر است سطحيلون اسم يونانى جدا واراست سطفلين اسم يونانى جزر است سطاح اسم جنس گياهى است كه بر روى زمين پهن شود سعد بيخى است بقدر زيتون وبزرگتر از آن وسياه واندرونش سفيد وخوشبو وبه فارسى مشك زمين وبتركى طبلاق ودر تنكابن اسكتو نامند برگش شبيه به برگ كندنا واز آن درازتر وباريكتر وباصلابت واندك خشونت وكم عرض ودر آخر دويم گرم وخشك ومجفف بيلذع ومدر بول وخيض ومفتت حصاة وهفتح افواه عروق ومخرج عفونات وجهة سم عقرب شربا وضمادا نافع وبه دستور جهة تقويه اعصاب وتحريك باه بسيار مؤثر وآشاميدن او جهة زياده كردن فهم وعقل ورفع رياح وتقويه معده ونيكوئى رخسار وخفقان ويرقان وصداع بارد وبواسير مقعد وبوسير الانف وتقوية هاضمه وبا روغن جهة الخضرا وجهة درد كمر وسردى كرده ومثانه وتقطير البول وبتهاى كهنه وقطع قى وجهة برودت رحم وبهم آوردن فم آن شربا وحمولا وجهة تقوية دندان ولثه وخوشبوئى دهان ورفع قروح آن سنونا وجهة گوشت آوردن جراحات مزمنه كه به سبب زيادتى رطوبت باشد وجهة دردهاى بارده وريحى وذرورا وضمادا نافع وقطور آن جهة كرانى سامعه وطلاى او با زفت جهة جوشش سر وغسول او جهة سرخ كردن گونه وآشاميدن يكوقيه از شرابى كه يكوقيه از آن در يكرطل شراب جوشانيده باشند جهة رفع اقسام كرم معده مجربست واستعمال كردن او با بيخ باعث فساد قوتست ومضر حلق وصوت ومصلحش شكر ومضر ريه ومصلح او انيسون ومداومت او محرق خون ومولد جذام ومصلح او سه روز در سركه خيسانيدن است وقدر شربتش تا دو مثقال وبدلش مثل او سنبل الطيب ونصف او مرور بع او دارچينى است وقسمى از سعد هندى كه شبيه بز بخپل وممضوغ برنگ زعفران واز جمله سموم ومحرق ومقرح جلد ودو دانگ او ومورث جنون وزياده از آن كشنده است وطلاى او در ساعت باعث جراحت جلد ميكردد وسعدان اسم عربيست گياهى است شبيه بگياه خسك وخار دار وسفيدتر از آن وبرگش از آن نرم تر وثمرش مدور وپرخار وتخم او پهن است واعراب معتقدند كه بيخ وثمر او مدر بول وقاطع زحير واسهالست سعوط آنچه در بينى كشند ومايع باشد وباين اسم نامند واز اختراعات جالينوس است وعود العطاس را نيز نامند سعالى وسعله فجزيونست وحشيشة السعال نيز گويند سعنسد عود بلسانست سغز بغين معجمه سرخس است وسفببن به دستور سكنجبين است سفر جل به فارسى به وآبى وبتركى حيوانامند ومعروفست شيرين او در برودت قريب الاعتدال ودر آخر اول تر ومدر بول ومقوى معده ودل ودماغ ومفرح ومسرت افزاى روح حيوانى ونفسانى وطلاى آب او كه كرم استعمال نمايند جهة رفع تهيج اطراف وسوء القينه مجربست وترش او در اول سرد ودرد دويم خشك ودر تقويه معده قويتر از شيرين وجرم هر دو قابض واكثار او مسهل بعصر خصوصا بعد از غذا وحابس طبع حار المزاج اند در خلاى معده وبوئيدن اقسام او مفرح ومقوى قوتهاى حيوانى ونفسانى وخوردن او جهة تفريح ورفع وسواس وكسالت وخفقان وحفظ جنين از اسقاط وبرانگيختن اشتها وضعف جگر ومعده وفم آن وجهة يرقان ودرد سر مزمن ونزلات ومنع صعود بخارات بدماغ ودل وانصباب مواد ورفع خواهش گل خوردن وامثال آن واسهال وتشنگى والتهاب ورفع مستى وحزفه البول وغثيان وقى ودرد فم معده كه از ريختين مواد محترقه باشد وازالهء بدبوئى عرق نافع وآب او جهة رفع نفث الدم مفيد وجرم او مسدد ودر مضرتها قويتر از آب او ومصلحش مر با كردن اوست با عسل وقطور آب او در احليل وفرج جهة فرحة البول وجراحات مجارى بول بغايت مفيد وبريان كردهء او در آتش بقدريكه رنگش تيره شود جهة قطع اسهال مزمن مجرب خصوصا چون جوف او را خالى كرده جوز بوا را ريزه نموده در آن جاى داده پخته باشند ومضر احشاى ضعيفه ومخشن قصبهء ريه ومورث رعشه وسرفه وقولنج خصوصا جرم غير مرباى او ومصلحش عسل وانيسون وقدر شربتش از آب او در تداوى تا سى درهم است ورب به ترش در آخر اول

147