او به دستور جهة سگ ديوانه واخراج جنين ميت نافع وقاتل جنين زنده ومدر قوى ومسهل اقسام كرم وخوردن هفت عدد او كه تا سه روز متعاقب بنوشند به سبب اسهال منع بروز دمل مىكند ومضر معده ومصلحش سكنجبين وقدر شربتش يك مثقال است ربه اسم نبطى بندق هنديست رته سروالى اسم هندى حى العالم است رنگ مشكطرا مشيع است رترت اسم خنازير كبار است رجل الطير ورجل و الذرذور ورجل العقعق ورجل العقاب گياه آطر يلال است رجل الحمامه ابوخلسا است رجل الدجاج اقحوانست رجل الراعى خربق سياه است رجل الجراد زرنب است رجل الفروح ورجل الفلوس قاقلى است رجله بقله الجقاست رجل الزاغ رجل الغراب است رجيع فضلهء حيواناتست رجل الغراب گويند نبات آطريلا است واكثر تصريح نموده اند كه غير اوست ودر نواحى بيت المقدس بسيار است گياهش بقدر شبرى وبرگش سبز مايل بسياهى ومشقوق شبيه بر شادلستانى ووسط او منشق بدو شق مانند چنكال غراب وشعب او متفرق وباشدى واندك قبضى وشيرينى مانند طعم زردك وبيخش بسيار غاير در زمين ومستدير وظاهرش زرد وسائيدهء او مثل سورنجان وبزبان تركى غازايا غى وبه پهلوى كلاج يا نامند در اول گرم ودر دويم خشك ومفتح سده ومفتت حصاه ومسكن رياح ومحلل وجهة قولنج ومغص ودرد كمر وپشت بغايت مؤثر وبيخ مطبوخ او در رفع اسهال مزمن بيعديل وطلاى عصارهء او كه بآتش بقوام آورده باشند جهة درد مفاصل بارد وبا نيم وزنش لقاح جهة درد مفاصل حار مفيد وبه دستور روغنى كه در آن جوشانيده باشند همين اثر دارد ومضر محرورين ومصلحش كاسنى وامثال او وشربتش تا دو مثقالست رحيق حمراست رخمه بخاء معجمه اسم عربى مرغ مردار خواراست وآن قسمى از كركس وبزرك جثه وسفيد مايل بتيركى وبا خط سياه وچشمش بسيار زرد و مسكن او جبال وبيابانها وبغايت خائف مىباشد در دويم گرم ودر اول خشك وتخخخم او بهترين اجزاء اوست وگفته اند كه اگر هفت عدد وبيضهء او را بطريق خاص صاحب جذام در اوايل زحمت بخورد به نكردد از تاثيرا وته ديگر مأيوس بايد بود وطريق آنستكه بعد از ثقيه يك عدد بيضهء او را خام تناول نمايند وتا شش ساعت اصلا چيزى نخورند وبعد از آنمرق چرب بياشامند وبعد از يك هفته تكرار عمل كنند وذر ور پوست تخم او قاطع نزف الدم وباعث التيام جراحات وبا سركه جهة قوبا وخراز نافع وسرگين او با سركه جهة رفع برص بيعديل وحمول ودود او را در اسقاط جنين وادرار مجرب دانسته‌اند وطلاى او جهة گزيدن عقرب ومار وزنبور وقطور او با روغن زيتون جهة گرانى سمع ورفع گرى وبخور گوشت قديد او با خردل تاهفت مرتبه جهة گشودن كسيكه از زن بسته باشند مؤثر دانسته‌اند وقطور وسعوط زهرهء او با روغن بنفشه در گوش طرف مخالف جهة درد شقيقه ودر طرف موافق با روغن زيتون جهة رياح وگرى واكتحال او با آب سرد جهة رفع بياض چشم وبخور پر او چهة گريزانيدن هوام پردار نافع وچون جگر مشوى ويا سائيدهء خام او را در روزى سه دفعه وهر دفعه يكدانگ با سركه بنوشند جهة رفع جنون تا سه روز متوالى مجرب دانسته‌اند وآشاميدن پوست اندرون سنگدان او كه خشك كرده سائيده باشند با شراب جهة رفع جميع سموم ودو درهم مغز سر او مورث جنون وبلاهت است وتعليق سر او بخور موى او باعث تسهيل ولادت وطلاى مغز سر او با روغنها جهة درسر نافع وازسطواليس كه رخمه را خفه كرده با چهار قسط روغن زيتون بجوشانند تا مهرا شود تدهين او جهة رفع جذام مجربست رخبين لغة سريانى وبه فارسى لور گويند وآن غير مصل است واز مايه ء شير كه بطبح غليظ كردد وبچكانيدن حاصل مىشود ودر اول گرم ودر آخر او خشك وكثير الغذا ومبهتى وشيرين ومسدد وبطئ الهضم وثقيل است ومصل مائيت دوغ است كه بعد از كشك شدن از وجدا كردد واز جوش بسيار منعقد وسياه گردد وبتركى قرا قروت نامند وانشا در ميم مذكور مىشود رخ اسم فارسى خثوء است رخام الطين طين قيمولياست رخبيثه راتيانج است رخام حجر الرخام است رسابطون شرابيست كه از خمر وعسل وادويهء حاره ترتيب دهند وكرم وتر وقويتر از شراب ارسطون ودر امزجه ء بارده نافع است رسانجن اسم هندى حضض است رس اسم هندى مثل است رسبت اسم هندى بخور السود آن است رساغ سنگيست شبيه بخرچنگ در دويم سرد وقريب القوه بسرطان وجهة جلاى باصره ودمعه نافع است رشته قطايف اسم فارسى اطريه است حرف بستانيست رشينه راتيانج است رصاص شامل قلعى وسربست واز مطلق او مراد قلعى است ورصاص ابيض نامند وبه فارسى ارزيز گويند ومگون او از زبيق غالى وكبريت قليل ردى الجوهر وزبونترين فلز است در سيم سرد ومجفف وبا جوهر رطب جامد از برودث وقابض وآشاميدن او كشنده است وطلاى او سائيده او با آب گشنيز وآب كاسنى وآب بار تنگ وآبغوره وحى العالم وعنب الثعلب وامثال او وروغن گل سرخ جهة سرطان متقرح وورم مقعد وجرب بواسير وجراحت رحم وپستان وقضيب وباد سرخ واو رام حاره ومنع

126