آمده است ) ; نام مؤلف در سعد الحسين بن محمد الدامغاني ياد شده است . نام مؤلف در بروكلمان ذيل 2 / 986 ش 33 " الوجوه والنظائر في القرآن كريم " و نام مؤلف " حسين بن محمد بن ابراهيم الدامغاني " آمده است . مورد نقل شده در سعد ( از كراسه دهم و آخر برگ چهارم ) مربوط به دو معناى كلمه ء " الساق " در قرآن است ; اين نقل در صص 253 - 254 عبد العزيز سيد الاهل ، بيروت 1970 ، ذيل عنوان " اصلاح الوجوه و النظائر في القرآن الكريم " ( كلمه اصلاح را محقق بر آن افزوده و در نسخه نيامده است ) آمده است . اين كتاب بر اساس آنچه محقق آن را " نسخه ء منحصر به فرد " دانسته ( دار الكتب ، تفسير 824 ) به چاپ رسيده است ; اما حداقل سه نسخه ء ديگر اين تأليف موجود است : نسخه ء دار الكتب ( تفسير 130 ) ; نسخه ء مكتبة الاوقاف الائمة در بغداد ( محمد عبد الكريم كاظمي الراضي در چاپ " نزهة الاعين النواظر في علم الوجوه و النظائر " از ابن جوزي [ بيروت ، 1404 ] صص 52 ، 649 ، بدان اشاره كرده است ) و نسخه ء كتابخانه Chester Beatty ( ش 5206 ) .
عنوان در بروكلمان 1 / 460 با عنوان " الزوائد والنظائر وفوائد البصائر ( في غريب القرآن ) " ياد شده و مؤلف آن عالم وقاضي حنفى " أبو عبد الله محمد بن على بن محمد بن الحسين الدامغاني " ( م 478 ; نك‌ : دائرة المعارف چ 2 متمم مقاله " الدامغاني ، أبو عبد الله محمد " [ از : Makdisi . G ] ) شناسانده شده است . ظاهرا اين نسبت نادرست مى باشد ، زيرا چنين تأليفى در منابع دست اول به او نسبت داده نشده است . بروكلمان به حاجى خليفه استناد كرده اما نام مؤلف در آنجا " أبو عبد الله الحسين بن محمد بن ابراهيم " آمده است ( حاجى خليفه 2 / 2001 به نقل از نزهة الاعين ابن الجوزى ; مق‌ :
تحقيق فلوگل 3 / 543 ش 6871 ) . زركلي ( 2 / 254 ) ، كحاله ( 9 / 48 ) ، الراضي ( در مقدمه بر چاپ نزهة الاعين صص 51 - 52 ) و Gilliot ( 305 . p " , Textes " ) از بروكلمان پيروى كرده اند . الراضي بجز ارجاع به بروكلمان والمنتظم ( ابن الجوزى ; كه در آنجا زندگى نامه قاضى بدون ياد از اين تأليف آمده ; نك‌ : 9 / 22 - 24 ) شاهدى براى اتحاد مؤلف ما با قاضى حنفى بدست نمى دهد . Gilliot مى گويد : " أبو عبد الله الحسين بن محمد الدامغاني " عنوان كوتاه شده مؤلف است اما او نشان نمى دهد كه چگونه مى توان اين نام

605