بود كه وى ازدواج نكرده و اولادى نداشت . او كتابهاى خود را براى الملك الناصر حاكم حلب وقف كرد . گفته مى شود كه قيمت آنها حدود پنجاه هزار دينار بوده است . 22 كتابخانه ء أبو الحسن سعيد السامري طبيب ( اعدام شده در 649 ) مشتمل بر ده هزار مجلد كتاب بوده است . 23 كتابخانه علماى شيعى نيز كمتر از عالمان سنى نبوده است . زمانى كه اين عقده ( م 333 ) مؤلف زيدي جارودي مى خواست كتابهايش را به خانه جديد منتقل كند قبول كرد تا هر به كارگر يك دانق ( = يك ششم درهم ) براى حمل هر محموله‌اى بدهد .
مجموعه ء كتابهاى وى نزديك به ششصد محموله بوده و مبلغى كه وى پرداخته يكصد دينار بوده است . 24 از آنجا كه نمى دانيم هر كارگر چه مقدار كتاب حمل مى كرده ، برآورد تعداد كتابهاى او ممكن نيست . تنها چيزى كه مى توان فهميد ( اگر بتوان آمارى كه در روايت آمده پذيرفت ) اينكه كتابخانه بايد مشتمل بر چند هزار جلد كتاب باشد .
چنين معروف است كه كتابخانه صاحب بن عباد ( م 385 ) كه گرايش شيعى داشته است ، داراى تعداد زيادى كتاب در حدود دويست و شش هزار جلد كتاب بوده كه براى انتقال آنها به چهارصد ( يا هفتصد ) شتر نياز بوده است . 25 شريف مرتضى در هنگام وفات ( سال 436 ) كتابخانه‌اى از خود برجاى گذاشت كه به گفته برخى مشتمل بر سى هزار جزء 26 و به گفته ء ديگران هشتاد هزار مجلد بوده است . 27 روشن است كه نمى توان اين ارقام را به سادگى پذيرفت . آنچه لازم است وجود

22 . الحوادث الجامعة ، ص 238 ; الكتبى ، ج 3 ، ص 118 . 23 . Grohmann ص 441 . 24 . تاريخ بغداد ، ج 5 ص 18 . مق‌ : المنتظم ج 6 ، ص 337 ; شذرات ج 2 ، ص 332 . 25 . ياقوت ، الادباء 6 / 259 ; ابن خلكان 1 / 231 ; روضات 4 / 296 ; Renaissance , Mez ص 174 ; Kraemer در Humanism ص 262 و ارجاعات همانجا . 26 . ابن زهره ، الغاية ص 76 . 27 . عاملي ، امل 2 / 184 به نقل از أبو القاسم على التنوخى ( م محرم 447 ) دوست سيد مرتضى ; ابن عنبه ، عمده ص 169 . عبارت ابن عنبه كه در اين چاپ ( و نيز چ نجف 1380 صص 206 و در نقل آن عواد ، الخزائن صص 234 - 235 ) آمده درست نيست ; عبارت صحيح از عمده در روضات ( 4 / 296 ) آمده است .

127