كه بيشتر آن شاعران ، از عامه‌اند و از اين رو اگر كسى مؤلف را نشناسد او را سنى مى پندارد ، اما او از دانشمندان ما و متخصص در علم ادب بوده و چون مقيم مدينه منوره بوده شرح حال مخالفان را نوشته ، در هر حال وى مرحوم سيد عليخان فرزند سيد نظام الدين احمد فرزند سيد معصوم شيرازى معروف به مدنى و مكنّى به ( ابن معصوم ) است .
كتابهاى ارزنده‌اى نوشته ، مانند أنوار الربيع . و الدرجات الرفيعة ، وسلوة الغريب ، و شرح صحيفه و شروح صمديه ، و الكلم الطيب و جز آنها ، كه همه اين كتابهاى نامبرده به جز ( سلوة الغريب ) [1] چاپ شده و گواهى بر تبحر و عظمت او است . اشعار و رساله‌هاى مختصر خطى چاپ نشده دارد ، از آن جمله مشكاة الأدب .
سيد معصوم نياى وى ، به طورى كه در سبحة المرجان : 87 مذكور است ، از طرف شاه عباس صفوى مأمور شد كه به همراهى بيگم خواهر شاه به سفر مكه برود و او را به مناسك حج و وظائف مقرره آشنا سازد ، پس در بين راه براى اينكه مانعى شرعى براى تعلّم و تكلم بيگم با او نباشد او را عقد كرد و به همسرى خود در آورد و به خاطر اين كار پس از انجام مراسم حج ، از ترس شاه عباس به ايران مراجعت نكرده و در همان مكه معظمه اقامت نمود .
تولد سيد عليخان به طورى كه در آن كتاب است در 1052 بوده ، ولى

[1] اين كتاب را در الذريعة 12 : 224 ياد كرده و فرموده در ( 1306 ) چاپ شده ولى قطعاً اشتباه است و در آن تاريخ به چاپ نرسيده . ولى خوشبختانه اخيراً در بيروت در 1408 به عنوان رحله ابن معصوم چاپ و منتشر گرديد .

473