آنگاه محمد امين اسماعيل بن صبيح [ 486 ] دبير راز نويس را فراخواند و باو گفت اى پسر صبيح چه مىبينى ؟ گفت دولتى فرخنده و خلافتى استوار و كارى همراه با بخت و اقبال و خداوند اين را به بهترين وجه براى امير مؤمنان به كمال برساند . امين باو گفت نمىخواهم داستانسرايى كنى راى و عقيده ات را مىپرسم .
اسماعيل گفت اگر امير مؤمنان صلاح بداند كار را براى من توضيح فرمايد تا من به اندازه خرد و خيرخواهى خود اشارتى كنم .
امين گفت چنين مصلحت مىبينم كه برادرم عبد الله مامون را از خراسان بركنار كنم و پسرم موسى را به امارت خراسان بگمارم .
اسماعيل گفت اى امير مؤمنان ترا در پناه خدا قرار مىدهم كه مبادا آنچه را هارون بنيان نهاده و آنرا استوار ساخته است درهم شكنى .
امين گفت حقيقت كار مامون بر رشيد روشن نشد و به ظاهر او فريب خورد و عبد الملك بن مروان از تو دورانديشتر بود كه گفت هر گاه دو جانور نر در گله اى باشند يكى ديگرى را از ميان مىبرد .
اسماعيل گفت ، اگر هم چنين عقيده اى دارى آنرا آشكار مساز ، بلكه نامه اى باو بنويس و باطلاع او برسان كه به حضور او در پاى تخت نيازمندى كه ترا در كار مردم و اداره سرزمينها يارى دهد و چون پيش تو آمد و ميان او و سپاهيانش جدايى انداختى شوكت او شكسته خواهد شد و بر او پيروز مىشوى و در دست تو گرو خواهد بود و مىتوانى هر چه مىخواهى درباره اش انجام دهى .
امين گفت اى پسر صبيح سخن درست گفتى و به جان خودم سوگند راى صواب همين است .
امين براى مامون نامه اى نوشت و اظهار داشت آنچه خداوند از كار خلافت و سياست بر او نهاده است سنگين است و از او خواست پيش او بيايد و او را در كارها يارى دهد و درباره آنچه به صلاح است رايزنى كند و اين كار براى

486 - براى اطلاع از نمونه ادب و فرهنگ اسماعيل بن صبيح ( ابن صبيح ) ر . ك ، ابن عبد ربه - عقد الفريد ج 2 صفحات 125 / 124 چاپ مصر . ( م )

435