نام کتاب : لغات در تفسير نمونه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 38
{{صورتی:و زير و رو شدن»}} محتواى آن به هنگام شدت
غليان است؛ و در اينجا كنايه از آن است كه شياطين آن چنان بر آنها مسلّط مىشوند
كه در هر مسير و به هر شكلى بخواهند آنان را به حركت در مىآورند و زير و رو
مىكنند! [1]
'''إزْدُجِر:'''
{{(آیه):قالُوا مَجْنُونٌ
وَ ازْدُجِرَ}}
جمله{{صورتی: «وَ ازْدُجِر»}} در اصل از{{صورتی: «زجر»}} به معناى دور ساختن و طرد كردن كسى با صداى بلند و فرياد است. ولى به هر گونه
عملى كه به منظور مانع شدن كسى از ادامه كارى انجام مىشود، اطلاق مىگردد. و جالب
اين كه، در آيه مورد بحث{{صورتی: «قالُوا»}} به صورت{{صورتی: «فعل معلوم»}} آمده، و{{صورتی: «وَ
ازْدُجِر»}} به صورت{{صورتی: «فعل مجهول»،}} شايد به اين جهت كه اعمال آنها در زجر «نوح»
عليه السلام از گفته آنها بدتر و نارواتر بود؛ تا آنجا كه خداوند نامى از اين گروه
نمىبرد، و آنها را قابل ذكر نمىشمرد. [2]
'''أَزْر:'''
{{(آیه):أشْدُدْ بِهِ
أَزْرِى}}
{{صورتی:«أَزْر»}} در اصل، از مادّه{{صورتی: «ازار»}} به معناى لباس گرفته شده است؛ مخصوصاً به لباسى گفته
مىشود كه بند آن را بر كمر گره مىزنند. به همين جهت گاهى اين كلمه، به كمر يا
قوّت و قدرت نيز اطلاق شده است. [3]
'''أُزْلِفَتْ:'''
{{(آیه):وَ أُزْلِفَتِ
الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ}}
{{صورتی:«أُزْلِفَتْ»}} از مادّه{{صورتی: «زلف»}} (بر وزن حرف) و{{صورتی: «زُلْفى»}} (بر وزن كبرى) به معناى قرب و نزديكى است. ممكن است منظور
نزديكى مكانى باشد. يا زمانى؛ يا از نظر اسباب و مقدمات و يا همه اينها. يعنى بهشت
هم از نظر مكان به مؤمنان نزديك مىشود، هم از نظر زمان ورود و هم اسباب و وسائلش
در آنجا سهل و آسان است. [4]
'''أَزلىّ:'''
{{صورتی:«أَزلىّ»}} از مادّه{{صورتی: «أزل»}} به چيزى گفته مىشود كه آغاز ندارد. [5]
{{صورتی:«أَزْواج»}} جمع{{صورتی: «زوج»}} در لغت به معناى جفت است، ولى بايد توجّه داشت كه گاهى به مجموع دو حيوان نر
و ماده گفته مىشود؛ و گاهى به هر يك از دو زوج. لذا به مجموع آنها زوجين
مىگويند. و اين كه در آيه فوق اشاره به هشت زوج شده منظور از آن چهار نوع حيوان
نر و چهار نوع حيوان ماده است.
[1]سوره مريم: 83؛[https://lib.eshia.ir/27575/13/151/أَزْواج مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج13، ص151.]
[2]سوره قمر: 9؛[https://lib.eshia.ir/27575/23/40/إزْدُجِر مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج23، ص40.]
[3]سوره طه: 31؛[https://lib.eshia.ir/27575/13/214/أَزْر مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج13، ص214.]
[4]سوره شعراء: 90؛[https://lib.eshia.ir/27575/15/293/أُزْلِفَتْ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج15، ص293.]؛سوره ق: 31؛[https://lib.eshia.ir/27575/22/287/أُزْلِفَتْ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج22، ص287.]؛سوره تكوير: 13؛[https://lib.eshia.ir/27575/26/192/أُزْلِفَتْ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج26، ص192.]