ظ

'''ظالِمِين:'''

{{(آیه):الظَّالِمينَ لَهُمْ عَذابٌ}}

تعبير به‌{{صورتی: «ظالِمِين»}} از مادّه‌{{صورتی: «ظُلْم»}}، درباره مشركانى كه عقيده به تشريع‌هايى در برابر قوانين الهى داشتند، به خاطر وسعتى است كه در مفهوم «ظلم» وجود دارد، و به هر كارى كه در غير موردش صورت گيرد، اطلاق مى‌گردد. [1]

'''ظُفُر:'''

{{(آیه):حَرَّمْنَا كُلَّ ذي ظُفُرٍ}}

{{صورتی:«ظُفُر»}} (بر وزن شتر) در اصل، به معناى «ناخن» مى‌باشد، ولى به سمّ حيوان‌هاى سمّ‌دار (آنها كه همچون اسب، سم‌هايى دارند كه شكاف ندارد نه مانند گوسفند و گاو كه داراى سم شكافته مى‌باشند) نيز اطلاق شده؛ زيرا سمّ‌هاى آنها شبيه ناخن است، و نيز به پاى شتر كه نوك پاى او يكپارچه است و شكافى ندارد، گفته‌اند.

بنابراين، از آيه فوق چنين استفاده مى‌شود كه تمام حيواناتى كه‌{{صورتی: «سم چاك»}} نيستند اعم از چهارپايان يا پرندگان، بر يهود تحريم شده بود. [2]

'''ظِلال:'''

{{(آیه):وَ ظِلالُهُمْ بِالْغُدُوِّ}}

{{صورتی:«ظِلال»}} جمع‌{{صورتی: «ظلّ»}} به معناى سايه است، خواه، سايه‌اى مانند سايه درختان در روز، و يا سايه‌اى كه در تاريكى شب حاصل مى‌شود. [3]

'''ظلَّام:'''

{{(آیه):بِظَلَّامٍ لِّلْعَبيد}}

{{صورتی:«ظلَّام»}} از مادّه‌{{صورتی: «ظُلْم»}}، صيغه مبالغه و به معناى بسيار ظلم‌كننده است، انتخاب اين كلمه در اينجا با آن كه خداوند كمترين ظلمى روا نمى‌دارد، شايد به خاطر اين باشد كه اگر او مردم را مجبور به كفر و گناه كند و انگيزه‌هاى كارهاى زشت را در آنان بيافريند و سپس آنها را به جرم اعمالى كه جبراً انجام داده‌اند كيفر دهد، ظلم كوچكى انجام نداده، بلكه‌{{صورتی: «ظلَّام»}} خواهد بود!

و ممكن است اشاره به اين باشد كه مقام علم و قدرت و عدل خداوند، چنان است كه اگر ستم كوچكى به كسى كند، بزرگ و بسيار خواهد بود، و مصداق «ظلّام» خواهد شد، بنابراين او از هر گونه ستمى بر كنار است.

و يا ناظر به كثرت افراد و مصاديق است؛ چرا كه اگر ستم كوچكى به بنده‌اى كند، افراد شبيه او بسيارند، و مجموعاً ظلم بسيار مى‌شود. به هر حال، اين تعبير، دليل بر

[1]سوره شورى‌: 21؛[https://lib.eshia.ir/27575/20/426/ظالِمِين مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج20، ص426.]

[2]سوره انعام: 146؛[https://lib.eshia.ir/27575/6/31/ظُفُر مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج6، ص31.]

[3]سوره رعد: 15؛[https://lib.eshia.ir/27575/10/186/ظِلال مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج10، ص186.]؛سوره مرسلات: 41؛[https://lib.eshia.ir/27575/25/423/ظِلال مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج25، ص423.]