البته‌{{صورتی: «حَكِيْم»}} به معناى مستحكم و خلل‌ناپذير نيز آمده است، و جميع اين مفاهيم در واژه مزبور جمع است و در مورد قرآن صادق مى‌باشد؛ چرا كه قرآن، حكيم به تمام اين معانى است. [1]

'''حَلائِلُ:'''

{{(آیه):وَ حَلائِلُ أَبْنآئِكُمُ}}

{{صورتی:«حَلائِلُ»}} جمع‌{{صورتی: «حَليلَه»}} از مادّه «حلّ» به معناى زنى است كه بر انسان حلال است، و يا از مادّه‌{{صورتی: «حلول»}} به معناى زنى است كه با مردى در يك محل زندگى و آميزش جنسى دارد. [2]

'''حَلَّاف:'''

{{(آیه):كُلَّ حَلَّافٍ مَّهِينٍ}}

{{صورتی:«حَلَّاف»}} از مادّه‌{{صورتی: «حِلْف»}} به كسى مى‌گويند كه بسيار قسم مى‌خورد، براى هر كار كوچك و بزرگى سوگند ياد مى‌كند، و معمولًا اين گونه افراد، در سوگندهاى خويش صادق نيستند. [3]

'''حُلُم:'''

{{(آیه):وَ الَّذينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ}}

{{صورتی:«حُلُم»}} (بر وزن كتب) به معناى‌{{صورتی: «عقل»}} آمده و كنايه از بلوغ است كه معمولًا با يك جهش عقلى و فكرى توام است، و گاه گفته‌اند كه‌{{صورتی: «حلم»}} به معناى رؤيا و خواب ديدن است، و چون جوانان، مقارن بلوغ، صحنه‌هايى در خواب مى‌بينند كه سبب احتلام آنها مى‌شود، اين واژه به عنوان كنايه در معناى بلوغ به كار رفته است. [4]

'''حِلْم:'''

{{(آیه):أَمْ تَأْمُرُهُمْ أَحْلامُهُم}}

{{صورتی:«حِلْم»}} در حقيقت به معناى «خويشتن‌دارى به هنگام هيجان غضب» است، كه يكى از نشانه‌هاى عقل و درايت محسوب مى‌شود و با حلم (بر وزن علم) ريشه مشترك دارد).

واژه «حلم»، گاه به معناى «خواب و رؤيا» نيز آمده است، و در آيه مورد بحث نيز، چنين تفسيرى بعيد نيست، يعنى سخنان آنها گويى نتيجه خواب‌هاى پريشان است. [5]

'''حَلِيم:'''

{{(آیه):لَحَليمٌ أَوَّاهٌ مُنِيبٌ}}

{{صورتی:«حَلِيم»}} از{{صورتی: «حلم»}} به معناى بردبارى، در راه رسيدن به يك هدف مقدس است و{{صورتی: «أَوَّاه»}} در اصل، به معناى كسى است كه فراوان آه مى‌كشد، خواه به خاطر ترس از مسئوليت‌هاى خود باشد و يا مشكلات و مصائبى كه دامن مردم را گرفته است.

در تفسير{{صورتی: «حَلِيم»}} گفته‌اند: او كسى است كه در عين توانايى، در هيچ كارى قبل از وقتش شتاب نمى‌كند، و در كيفر مجرمان عجله‌اى‌

[1]سوره زخرف: 4؛[https://lib.eshia.ir/27575/21/22/حَلِيم مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج21، ص22.]

[2]سوره نساء: 23؛[https://lib.eshia.ir/27575/3/416/حَلائِلُ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج3، ص416.]

[3]سوره قلم: 10؛[https://lib.eshia.ir/27575/24/392/حَلَّاف مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج24، ص392.]

[4]سوره نور: 58؛[https://lib.eshia.ir/27575/14/577/حُلُم مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج14، ص577.]

[5]سوره طور: 32؛[https://lib.eshia.ir/27575/22/459/حِلْم مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج22، ص459.]