مى‌كند؛ سپس «حافره» به عنوان كنايه در حالت نخستين استعمال شده؛ زيرا انسان از راهى كه مى‌رود، زمين را با پاى خود حفر مى‌كند و جاى پاى او باقى مى‌ماند و هنگامى كه باز مى‌گردد در همان «حفره‌هاى نخستين» گام مى‌نهد و لذا اين واژه به معناى «حالت اول» آمده است.

بايد توجّه داشت كه اسم فاعل در اينجا به معناى اسم مفعول و «حافِرَة» به معناى «محفورة» است. [1]

'''حاق:'''

{{(آیه):فَحاقَ بِالَّذينَ سَخِرُوا}}

{{صورتی:«حاق»}} از مادّه‌{{صورتی: «حوق»}} در اصل به معناى «وارد شدن و نازل شدن واصابت كردن و احاطه نمودن» است، بعضى گفته‌اند كه اصل آن «حق» (به معناى تحقق يافتن) بوده است كه «قاف» اول تبديل به «واو» و سپس به «الف» شده است! [2]

'''حاقَ بِهِمْ:'''

{{(آیه):وَ حاقَ بِهِم ما كَانُوا}}

{{صورتی:«حاقَ بِهِمْ»}} به معناى «وارد شد بر آنها» مى‌باشد. اما بعضى مانند: «قرطبى» در ذيل آيه مورد بحث، و «فريد وجدى» در تفسيرش، به معناى احاطه كردن گرفته‌اند، و مى‌توان معناى جامعى براى آن ذكر كرد، كه هم وارد شدن را بگيرد و هم احاطه كردن را. [3]

'''حام:'''

{{(آیه):وَ لا وَصيلَةٍ وَ لا حامٍ}}

{{صورتی:«حام»،}} اسم فاعل از مادّه‌{{صورتی: «حمايت»}} به معناى حمايت‌كننده، به حيوان نرى مى‌گفتند كه از وجود آن براى تلقيح حيوانات ماده استفاده مى‌شد، هنگامى كه ده بار از آن براى تلقيح استفاده مى‌كردند، و هر بار فرزندى از نطفه آن به وجود مى‌آمد، مى‌گفتند كه اين حيوان پشت خود را حمايت كرده يعنى كسى حق سوار شدن بر آن را ندارد (يكى از معانى «حمى»، نگاهدارى و جلوگيرى و ممنوعيت است). [4]

'''حامِيَة:'''

{{(آیه):نَارٌ حامِيَةٌ}}

{{صورتی:«حامِيَة»}} از مادّه‌{{صورتی: «حَمْى»}} (بر وزن نفى) به معناى شدت حرارت است و در اينجا اشاره به سوزندگى فوق العاده آتش دوزخ است. [5]

'''حَبّ:'''

{{(آیه):فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوَى‌}}

{{صورتی:«حَبّ»}} و{{صورتی: «حَبّة»}} به معناى دانه‌هاى خوراكى و غذايى است، مثل گندم و جو و آنچه كه قابل درو كردن است.

[1]سوره نازعات: 10؛[https://lib.eshia.ir/27575/26/95/حَبّ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج26، ص95.]

[2]سوره انعام: 10؛[https://lib.eshia.ir/27575/5/208/حاق مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج5، ص208.]؛سوره مؤمن: 45؛[https://lib.eshia.ir/27575/20/130/حاق مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج20، ص130.]؛سوره جاثيه: 33؛[https://lib.eshia.ir/27575/21/303/حاق مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج21، ص303.]

[3]سوره نحل: 34؛[https://lib.eshia.ir/27575/11/244/حاقَ بِهِمْ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج11، ص244.]

[4]سوره مائده: 103؛[https://lib.eshia.ir/27575/5/132/حام مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج5، ص132.]

[5]سوره قارعه: 11؛[https://lib.eshia.ir/27575/27/291/حامِيَة مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج27، ص291.]