مادّى و معنوى ما بوده باشد ، بلكه مقدار و كيفيت تحريك آن ، به سود و زيان ما بستگى پيدا ميكند . يعنى اگر قضيهء مفروض به سود موقعيتى كه ما داريم تمام شود ، مورد پذيرش و عمل قرار مىگيرد و اگر موجب زيان ما باشد ، مىتوانيم از آن قضيّه صرف نظر نماييم .
مرحلهء سوم - همهء واحدهاى تشكيلدهندهء قضيّه براى ما روشن است و كمترين ابهامى دو آنها وجود ندارد ، و اعتقاد ما به نسبت ميان آن واحدها ، از علم و معرفت قانونى ناشى مىگردد كه از علم به مقدمات روشن بوجود آمده است اين روشنايى و اعتقاد از نظر درك و پذيرش ، هيچگونه ابهامى ندارد ، ولى از نظر حيات و هدفگيرىهاى جدّى آن داخل در متن و هدفگيرى حيات ما نيست . عدالت در اين مرحله با اين كه با تمام مزايا و مختصاتش براى ما شناخته شده است ، براى روان ما ضرورت تنفس براى زنده ماندن را دارا نمىباشد .
مرحلهء چهارم - تصديق در اين مرحله ، اعتقاد به نسبت ميان آن واحدهاى كاملا روشنى است كه با جان ما درآميخته و بصورت عامل محرك جدى در زندگانى ما در آمده است .
اينست كمال تصديق كه عاليترين مراحل آن است . تصديق مورد اعتقاد در اين مرحله ، همان تحركى را مىخواهد كه يك غريزهء فعّال . قضيه اى را كه مورد مثال قرار داده‌ايم ( عدالت مفيد است ) مانند خون كه در رگهاى بدن بجريان مىافتد در تمام سطوح روانى ما ، مشول فعاليت مىگردد . بنا بر اين توضيحات ، موقعى خدا مورد تصديق واقعى يك انسان قرار مىگيرد ، كه آن انسان به عاليترين مرحلهء معرفت نايل آمده باشد .
بنياد تصديق انسانهاى معمولى ، عقايد پيشساخته است يك مسئلهء بسيار با اهميتى در اين مبحث وجود دارد كه يادآورى آن ضرورى بنظر مىرسد و آن مسئله اينست كه قضايايى كه براى انسانها مورد اعتقاد و تصديق واقع مىشود ، بطور معمولى از يك عدّه باور شده‌هاى پيشين سرچشمه مىگيرد .
اين باورشده‌ها از تاريخ و محيط و هدفگيرىهاى زندگى بوجود آمده

36