است ، از بين مىرود تا جايى كه گفته شود : ديگر چيزى از آن به جاى نمانده است ، سپس دوباره شروع به شكلگيرى مىكند تا جايى كه گفته شود : چيزى بر سر آن نگذشته است » . 10 - ابو هاشم داود بن قاسم جعفرىّ گويد : « ما در محضر امام جواد عليه السّلام بوديم و سخن از سفيانى به ميان آمد و آنچه در روايات آمده كه كار او از حتميّات است ، من به آن حضرت عرض كردم : آيا خدا را در امور حتمى بدائى پديد مىآيد ؟ فرمود : آرى ، به آن حضرت عرض كرديم : پس با اين ترتيب ما مىترسيم كه در مورد قائم نيز خدا را بدائى حاصل شود ، فرمود : همانا قائم از وعده ها است ، و خداوند خلاف وعدهء خود رفتار نمىكند « ( يعنى خداوند وعده فرموده كه كسانى كه ايمان آورده‌اند از شما و شايستگان را خليفهء زمين گرداند ) . 11 - حسن بن جهم گويد : « به امام رضا عليه السّلام عرض كردم : خداوند حال شما را اصلاح فرمايد ايشان بازگو مىكنند كه سفيانى در حالى قيام مىكند كه دولت بني عبّاس از ميان رفته است ، فرمود : دروغ مىگويند او قيام مىكند و سلطنت بني عبّاس همچنان برپا است » ، ( شايد سفيانى متعدّد باشد يا حكومت بني عبّاس دوباره تجديد شود چنان كه

421