اخبارى كه در اين باب وارد است ( يا مشايخ برايم نقل كرده‌اند ) مجتمعا در كتاب فضائل نماز ذكر كرده‌ام .
باب ، ( علَّت واجب شدن پنج نماز در پنج وقت ) 643 - از امام حسن مجتبى عليه السّلام روايت شده كه فرمود : عدّه اى از يهود نزد پيامبر صلَّى الله عليه و آله آمده و داناترين آنها در بارهء مسائل از آن حضرت سؤال كرد و جزء سؤالاتى كه از آن حضرت پرسيد اين بود كه گفت : بفرمائيد تا بدانم براى چه خداوند عزّ و جلّ اين نمازهاى پنجگانه را در طول شبانه روز در پنج نوبت بر امّت تو مقرّر فرمود ؟ پس پيامبر صلَّى الله عليه و آله فرمود : همانا خورشيد را در هنگام زوال حلقه ايست كه بدان داخل مىشود و در اين هنگام هر چه در ميان عرش ( آسمان ) و زمين است بتسبيح و تحميد پروردگارم جلّ جلاله زبان ميگشايد ( ظاهرا منظور از حلقه اى كه خورشيد داخل آن مىشود همان خطَّ يا دائرهء فرضى نصف النّهار است و اگر چنين باشد زوال شمس نسبت به شهرها و بلاد مختلف كه طول جغرافيائى آنها روى كرهء زمين اختلاف دارد متفاوت است لذا زوال اختصاص بوقت معيّن چنان كه از ظاهر عبارت استفاده مىشود ندارد و با توجّه به همين اختلاف است كه اوقات نماز در بلاد

317