( با تازيانه ) بر پشت تو زند و اموال تو را به غارت برد . تو ( به فرمان او ) گوش بده و ( از آن ) اطاعت كن " . [35] 2 - " سلمة بن يزيد جحفى از پيامبر پرسيد : اگر اميرانى بر ما حاكم شدند كه حق ما را از ما گرفتند و ما را از حقوقمان باز داشتند چه كنيم ؟ پيامبر ( ص ) روى خود را از سلمه برگرداند . سلمه مجددا سؤال خود را مطرح كرد . پيامبر پاسخ داد :
( فرمان آن اميران را ) بشنويد و اطاعت كنيد ، همانا آنان مسئول كارهاى خود هستند و شما هم مسئول كارهاى خود [ = إسمعوا واطيعوا فإنما عليهم ما حملوا وعليكم ما حملتم ] " . [36] 3 - " پيامبر ( ص ) به عوف بن مالك گفت : . . . بدترين امامان شما كسانى هستند كه شما دشمن آنان هستند و آنان را لعن مىكنيد ، آنها نيز با شما دشمنى مىكنند و شما را لعن مىنمايند . عوف پرسيد : اى رسول خدا ، اگر چنين وضعى پيش آمد ، با اين اميران مخالفت نكنيم ؟ پيامبر ( ص ) فرمود : نه ، تا زمانى كه آنان در ميان شما نماز مىخوانند ( با آنان مخالفت نكنيد ) و اگر ديديد حاكمى كه بر شما حكومت مىكند معصيتى را انجام مىدهد از معصيت وى ناخرسند باشيد ولى دست از اطاعت او برنداريد " . . . الا و من ولى عليه وال فراه يأتى شيئا من معصية الله فليكره ما يأتى من معصية الله ولا تنزعن يدا من طاعة " . [37] 4 - " رسول خدا مىفرمايد : اگر به شما بر طبق آنچه كه من به شما گفته‌ام دستور دادند ، در اين صورت هم ايشان از امرى كه كرده‌اند اجر مىبرند و هم شما به سبب اطاعتتان پاداش خواهيد داشت . ولى اگر به شما دستورى دادند كه من شما را به آن امر نكرده بوده ، در اين صورت گناه اين دستور بر عهده خود آنان است وذمه شما از آن برى مىباشد ( وعقابى نخواهيد داشت ) . زيرا هنگامى كه شما خدا را ملاقات كرديد خواهيد گفت : خداوندا ! پيامبرانى را به سوى ما فرستادى ، ما نيز به اذن تو از ايشان اطاعت كرديم ، جانشينانى براى آن پيامبران بر ما برگزيدى باز به دستور تو از ايشان نيز

[35] صحيح مسلم ج 6 / 20 ، سنن بيهقى ج 8 / 157 .
[36] صحيح مسلم ج 6 / 19 ، 20 ، سنن بيهقى ج 8 / 158 .
[37] صحيح مسلم ج 6 / 24 ، سنن بيهقى ج 8 / 158 .

114