ابن عربى مالكى كه يكى از ائمه فرقه مالكيه است مىگويد : " در عقد بيعت با امام ، لازم نيست كه همه مردم حضور داشته باشند ، بلكه براى بيعت با امام ، حضور دو يا يك تن كافى است " . [33] قرطبى ( مفسر معروف ) مىگويد : " اگر يك تن از اهل حل و عقد ، عقد بيعت امامت را ببندد ، آن عقد امامت ثابت مىباشد و بر ديگران لازم است كه صحت آن امامت را بپذيرند . اين گفته ما با نظر برخى از مردم سازگار نيست ، بدين جهت كه آنان مىگويند :
پيمان امامت ، فقط هنگامى منعقد مىشود كه جماعتى از اهل حل و عقد با امام بيعت كنند ، و حال آن كه اين قول درست نيست و نظر صحيح همان است كه ما گفتيم ( يعنى امامت با بيعت يك نفر ثابت مىشود ) . دليل ما اين است كه : عمر به تنهايى با ابو بكر عقد بيعت بست و هيچ يك از اصحاب پيامبر و هيچ يك از اصحاب پيامبر هم اين كار او را ناپسند نشمرد . . . " . [34] لازم به تذكر است كه تمامى انصار به جز دو نفر و بسيارى از مهاجرين و همه بنىهاشم و نيز زبير و عمار و مقداد و ابوذر وسلمان از بيعت با ابو بكر خوددارى كردند و وى را شايسته مقام امامت ندانستند . به هر حال شايسته يك نفر مفسر قرآن ( نظير قرطبى ) نيست كه چنين دروغ فاحشى را به صحابه پيامبر نسبت بدهد .
اوصاف امام از نظر عامه طبيعتا هر انسان عاقلى اين را مىپذيرد كه خليفه و امام حداقل بايد فردى عالم و عادل باشد . راويان كذاب براى تثبيت خلافت ستمگران و جاهلان ، احاديثى به پيامبر ( ص ) نسبت داده‌اند كه نمونه‌هائى از آن را ذيلا مىخوانيم :
( 1 ) پيامبر به حذيفه مىفرمايد : " . . . پس از من امامانى خواهند آمد كه به هدايت من هدايت نشوند و به سنت من عمل ننمايند ، مردانى در ميان آنها خواهد آمد كه قلبهايشان چون قلب شيطان در بدن آدمى است . حذيفه گفت : اى رسول خدا ، اگر من ( زمان ) آنها را درك نمودم چه كنم ؟ پيامبر در پاسخ فرمود : . . . تسمع وتطيع للأمير وإن ضرب ظهرك واخذ مالك فاسمع واطع = سخحن امير را بشنو و اطاعت كن ، حتى اگر امير

[33] شرح صحيح ترمذى ( تأليف ابن عربى ) 13 / 229 .
[34] تفسير قرطبى 1 / 230 ط اول [ = ج 1 / 269 ط سوم ، 1354 ه‌ ق ] .

113