نكند . او در آخر باب ، فرعى را تحت اين عنوان ذكر مى كند : " فرع في مذاهبهم في الجمع في الحضر بلاخوف ولا سفر ولا مطر ولا مرض " .
سپس ادامه مى دهد :
مذهب ما ( يعنى مذهب شافعى ) و مذهب " ابى حنيفه " و " مالك " و " احمد " و جمهور آن است كه جمع بين صلاتين جايز نيست و " ابن منذر " جواز جمع بدون سبب را از گروهى حكايت كرده و گفته است :
" ابن سيرين " به جهت نياز يا در صورت عدم عادت ، جمع را تجويز كرده است . ( 1 ) ولى " سيف الدين محمد بن احمد الشاشى القفال " در " حلية العلماء " حكايت جايز دانستن جمع بين صلاتين را كه " ابن منذر " از " ابن سيرين " نقل مى كند ، به طور مطلق آورده و به آن قيدى نزده است . ( 2 ) كما اين كه " عطا " در مورد نماز ظهر مى گويد : " هيچ تفريطى در مورد نماز ظهر پديد نمى آيد تا خورشيد داخل در زردى شود " . و " طاوس " مى گويد : " وقت نماز ظهر و عصر تا شب است " . و " مالك " نيز وقت اداى نماز ظهر را ( نه وقت اختيارى ) تا نزديك غروب شمس به اندازه ء خواندن نماز عصر مى داند ، و تعليل مى آورد به اين كه پيامبر صلى الله عليه و سلم در حضر بين ظهر و عصر جمع فرمودند . ( 3 ) به هر حال ، قيد عدم اتخاذ جمع بين صلاتين به عنوان عادت نيز تأويلى است كه بعضى از جانب خود بر روايات صحيحه افزوده اند و هيچ دليلى بر آن وجود ندارد .

1 . المجموع ، ج 4 ، ص 384 . 2 . حلية العلماء ، ج 2 ، ص 244 . 3 . المغنى ، ج 1 ، ص 382 .

274