به نان خداى بخشايندهء بخشايشگر شرح نسخه هاى جلد هفدهم چنان كه در مقدمهء جلد شانزدهم اشاره كرديم كهن ترين و استوار ترين نسخه اى كه از تفسير روض الجنان در دست داشتيم ، دستنويس شمارهء 134 كتابخانهء آستان قدس رضوى بود كه مجلّدات شانزده و هفده از بيست جلد را شامل مىشد . از اين رو پس از مجلّد شانزدهم استنساج و مقابلهء جلد هفدهم را با همان راه و روش در پيش گرفتيم و به لطف ايزد منّان ، اينك اين مجلد آراسته و هر هفت كرده به دوستداران كلام خدا و دلباختگان سخن پارسى تقديم مىشود .
در تصحيح و مقابلهء اين مجلّد هفت نسخه به شرح زير مورد استفاده قرار گرفته است :
1 - نسخهء شمارهء 134 كتابخانهء آستان قدس رضوى ، به شمارهء 134 به خط حيدر بن محمد بن اسماعيل بن سليمان بن ابراهيم الاردلانى النيسابورى ، مورّخ شهر ربيع الاول 556 ه . اين نسخه كه در آغاز چند برگ افتادگى دارد ، به دليل قدمت و اعتبارى درخور ، به عنوان نسخهء اساس استنساخ گرديد و با ديگر نسخه ها بدقت مقابله شد . معرّفى اجمالى اين دستنويس نفيس را در مقدّمهء جلد شانزدهم ( ص يازده ) آورده ايم .
2 - نسخهء شمارهء 133 كتابخانهء آستان قدس رضوى ، ظاهراً متعلّق به قرن 8 يا 9 . اين نسخه كه مجلّدات 11 تا 17 از تفسير بيست جلدى روض الجنان را شامل مىشود ، با قطعيتى نزديك به يقين - دست كم در مجلّد حاضر - از روى نسخهء 134 كتابخانهء آستان قدس ، يعنى همان نسخهء اساس نوشته شده و تقريباً در همهء موارد ضبطها و حتى سقطات اين دو ، همخوانى دارد ؛ بنابراين با اطمينان توانسته ايم چند برگ افتادگى آغاز نسخهء اساس را از روى آن كامل كنيم . اين نسخه با رمز آب مورد استفاده قرار گرفته است .
3 - نسخهء شمارهء 130 كتابخانهء آستان قدس رضوى ، با رمز آج مشتمل بر

تعريف الكتاب 7