روز وشش ماه شب است يا انكه سه ماه روز وشش ماه شب باشد ونحو ان دور نيست مدار روزه ونماز در انجاها بر اوقات بلاد متوسطه متعارفه باشد ومخير باشد در تعيين اوقات بين بلاد متوسطه واحتمال انكه در ان بلاد تكليف نماز وروزه ساقط باشد بعيد است مثل احتمال سقوط روزه ووجوب نماز يك شبانه روز ومحتمل است كه مدار او بر اوقات بلدى باشد كه سابقا متوطن بوده در صورتيكه بلد سابق داشته باشد ( باب ششم در احكام قضاء ) بدان كه روزه كه از كسى فوت شده واجب است قضا نمايد آن را بچند شرط ( اول ) بلوغ ( دويم ) عقل ( سيم ) اسلام پس قضاء روزه كه پيش از بلوغ فوت شده بر بالغ واجب نيست وواجب است قضاء روزه كه پيش از فجر يا مقارن ان بالغ شده واز او فوت شده باشد بخلاف روزيكه در اثناء ان بالغ شده كه قضاء ان واجب نيست هر چند احوط است واگر شك كند كه بلوغ پيش از فجر بوده يا بعد از ان وتاريخ بلوغ وطلوع هر دو مجهول باشد قضاء ان روزه واجب نيست وهم چنين است با جهل بتاريخ بلوغ واما با جهل بتاريخ طلوع بانكه بداند مثلا يك ساعت پيش از اين بالغ ونداند كه انوقت فجر طالع بوده يا نه پس احوط قضاء ان است لكن در وجوب ان اشكال است وواجب نيست قضاء روزه كه از مجنون ايام جنون فوت شده هر چند خودش باعث جنون شده باشد وهم چنين واجب نيست قضاء روزه كه در ان بيهوش شده چه قبل از بيهوشى نيت كرده باشد يا نه چنانكه واجب نيست بر مسلم قضاء روزه كه حال الكفر از او فوت شده مگر در صورتيكه پيش از فجر قبول اسلام كرده وروزه نگرفته باشد كه قضاء ان واجب است بخلاف قضاء روزيكه در اثناء ان مسلمان شده چه قبل از زوال يا بعد از ان هر چند در صورتيكه پيش از زوال مسلمان شود احوط قضاء ان است ( مسألة 1 ) بر مسلميكه مرتد شده قضاء ايام ارتداد واجب است چه مرتد فطرى باشد چه ملى ( مسألة 2 ) قضاء روزيكه بسبب مستى از او فوت شده واجب است چه براى معالجه مرضى مست شود چه غير ان ( مسألة 3 ) روزه هائى كه ايام حيض ونفاس فوت شده بايد قضا كند وبر مستحاضه ادا واجب است اگر ترك كند قضا نمايد ( مسألة 4 ) مخالف هر گاه مستبصر شود روزه كه از او فوت شده بايد قضا كند وانچه بمذهب خود اداء كرده قضا ندارد ( مسألة 5 ) كسيكه نيت

530