بخلاف صورتيكه جماع برضاى هر دو باشد هر دو بايد كفاره بدهند وهر دو را تعزير نمايند وهم چنين است اگر در ابتداء عمل زن را اكراه نمود وبين عمل راضى شد بنابر اقوى هر چند احوط آنست كه مرد دو كفاره بدهد وزن يك كفاره ودر زوجه فرق نيست بين دائمه ومنقطعه ( مسألة 15 ) اگر كسى در روز روزه با زن صائمه خود كه خواب باشد جماع كند نبايد كفاره وتعزير زن را تحمل كند زيرا كه بر زن چيزى نيست روزه اش نيز باطل نمىشود چنانچه تحمل نمىكند از او اگر اكراه كند او را بر غير جماع از مفطرات حتى مقدمات جماع هر چند باعث انزال زن شود ( مسألة 16 ) زن اگر اكراه كند مرد را بر جماع تحمل كفاره وتعزير از او نمىكند ( مسألة 17 ) مرد اگر اكراه كند كنيز روزه دار خود را بجماع نبايد تحمل كفاره وتعزير او نمايد وهم چنين اگر اكراه كند اجنبيه را بنابر اقوى هر چند احوط تحمل از او است بخصوص در صورتيكه خيال كرده كه اجنبيه زوجه او است ( مسألة 18 ) هر گاه مرد بسبب سفر يا مرض يا نحو ان مفطر وزوجه اش روزه باشد جايز نيست اكراهش كند بجماع واگر كرد كفاره وتعزير او را نبايد تحمل كند وايا جايز است با او در حالت خواب جماع كند يا نه اشكال است ( مسألة 19 ) كسيكه عاجز باشد از بجا اوردن هر سه كفاره مخير است بين روزه هيجده روز يا تصدق بانچه بتواند واگر از هر دو عاجز باشد آنچه مىتواند از ان را بعمل اورد وهر گاه قدرت بر هيچ چيزى از ان نداشته باشد استغفار كند ولو يك مرتبه بقصد بدليت ان از كفاره واگر بعد از ان متمكن از كفاره شود بايد بجا اورد ( مسألة 20 ) كسيكه كفاره بر او باشد وبميرد جايز است ديگرى بقصد تبرع از ميت بجا اورد چه بروزه يا غير ان بخلاف تبرع از زنده كه مشكل وخلاف احتياط است بخصوص تبرع بروزه ( مسألة 21 ) كسيكه كفاره بر او واجب شده وبجا نياورده وچند سال گذشته مكر نمىشود ( مسألة 22 ) ظاهر ان است كه وجوب كفاره موسع باشد وتعجيل ان واجب نباشد بلى جايز نيست انقدر كه سستى در امتثال واجب محسوب شود ( مسألة 23 ) افطار كردن بحرام بعد از مغرب موجب بطلان روزه نيست هر چند اثناء روز قصد آن را داشته باشد ( مسألة 24 ) مصرف كفاره اطعام فقراء هستند بانكه بانها بخوراند تا سير شوند يا بهر كدام انها يك مد گندم يا جو يا برنج يا نان ونحو انها بدهد واحوط دو مد است ودر يك كفاره كفايت نمىكند يك نفر را دو مرتبه يا زيادتر بخوراند يا انكه بيك نفر دو مد يا زيادتر

520