درباره مؤلف نك‌ : نجاشى صص 348 - 349 ش 939 ; طوسى ، فهرست صص 174 - 175 ش 623 ; تنقيح ش 10356 . از كتاب الجامع در منابع شرح حال مؤلف ياد نشده ومحتملا همين سبب شده كه آقا بزرگ چنين حدس زند كه كتاب مزبور همان " نوادر الحكمة " اشعرى است ( نك‌ : فهرست ذيل مورد ) . نقل اقبال از آن ، به واسطه كتاب المرشد ابن بابويه مى باشد .
228 . * الجامع / أبو جعفر محمد بن الحسن بن احمد ابن الوليد القمى ( م 343 ) ذريعه 5 / 29 ش 134 اقبال 240 / 11 ، 434 - 435 / 207 كشف المحجة 35 فرج المهموم 139 - 140 درباره مؤلف كه يكى از عالمان برجسته قم بوده نك‌ : نجاشى ص 383 ش 1042 ; طوسى ، فهرست ص 188 ش 708 ; تنقيح ش 10534 . طوسى اين تأليف را با عنوان كتاب الجامع مىشناساند عنوان آن در ذريعه " الجامع في الحديث " آمده است ; آقا بزرگ يادآورد مى شود كه طوسى در تهذيب الاحكام در باب " زيارة الرضا [ ع ] " از آن نقل مى كند ; و اين كه اين تأليف ، ظاهرا هنوز در دسترس ميرزا كمالا بوده كه از آن در " مجموعه " خود ستايش مى كند مق‌ : 133 - 132 . pp , " Usul " , Kohlberg براى بحثى كه درباره‌ء تأليفاتى از نوع " جامع " است .
در اقبال 240 / 11 آمده است كه رسول خدا [ ص ] نماز نافله رمضان را نمى خواند . ابن طاووس مى گويد : آيا اين را بايد موردى براى تقيه ياد كرده يا اشتباه محدثان . در اقبال 434 - 435 / 207 ( به نقل از جزء سوم ) ، زرارة بن اعين مى گويد :
ماه رمضان مشتمل بر بيست و نه روز بوده است . در كشف ( و از آنجا بحار 2 / 150 ) امام صادق [ ع ] تأكيد مى كند كه علم را بايد نوشت و منتشر كرد . داستانى كه در فرج المهموم آمده ، حسن بن سهل ( م 236 ; مق‌ : دائرة المعارف چ 2 مقاله " الحسن بن سهل " [ از : Sourdel . D ] ) را از پيروان امام رضا [ ع ] مى داند .

324