نفاق نيز چهار پايه دارد : هواى نفس و سستى و خشم و طمع ، هواى نفس چهار شعبه دارد :
ستم و دشمنى و شهوت و طغيان ، كسى كه ستم كند ، بدىها و بهانه‌هاى او زياد مىشود و كسى كه دشمنى كند ، از شرور او ايمن نتوان شد و دل او تسليم نيست ، و كسى كه خود را از شهوتها دور نكند ، در زشتىها فرو مىرود و كسى كه طغيان كند با نداشتن يقين و حجت گمراه مىشود .
شعبه‌هاى سستى عبارتند از : بيم و غرور و سهل انگارى و آرزو . اين بدان جهت است كه بيم داشتن از دين حق برمىگرداند و سهل انگارى كار را به عقب اندازد تا اينكه وقت بگذرد و اگر آرزو نبود ، انسان واقعيتى را كه در آن است مىدانست و اگر آن را مىدانست از ترس و هراس مىمرد .
و شعبه‌هاى خشم عبارتند از : تكبر و فخر فروشى و طرفدارى و تعصب ، پس كسى كه تكبر كند ، به پشت برمىگردد و كسى كه فخرفروشى كند به بدى مىافتد و كسى كه طرفدارى كند ضرر مىرساند و كسى كه دچار تعصب شود ستم مىكند ، پس چه بد است كارى كه ميان تكبر و پس رفت و فجور و ستم باشد .
و شعبه‌هاى طمع عبارتند از : شادمانى ، خرامانى و لجاجت و افزون خواهى ، شادمانى ( بيهوده ) نزد خدا ناپسند است و خرامانى ، خود بزرگ بينى است و لجاجت بلا براى كسى است كه در دامهاى گناه گرفتار شده و افزون خواهى بيهودگى و مشغول بودن و تبديل كار خوب به كار بد است . اين نفاق و پايه‌ها و شعبه‌هاى آن است .

نجدهء حرورى در نامه اى چهار چيز از ابن عباس پرسيد

نشانه‌هاى پيرى در چهار محل