جنگ و ستيز و . . . در آن محيط حكم فرما بود ، مردم گرفتار عادات و رسوم زشتى بودند كه نمىتوانستند خودشان را از اين وضعيت نجات بدهند .
« أَطَاعُوا الشَّيْطَانَ فَسَلَكُوا مَسَالِكَهُ ، وَوَرَدُوا مَنَاهِلَهُ » ( شيطان را اطاعت كرده پس راههاى او را طى مىكردند ، و به آبشخورهايش وارد مىشدند . ) شيطان مىخواهد مردم را از حق منحرف كند ، مردم را از عقل و منطق دور سازد ، آنها را به طرف عادات و رسوم باطل ، جنگ و ستيز و امثال اينها كشاند ، اين است راههاى شيطان . « مَنهل » و « مَورد » هر دو نام محلّى است كه وارد مىشوند به شط يا رودخانه كه آب بردارند و به آن آبشخور هم مىگويند .
مردم آبشخورهاى حق را رها كرده بودند و به آبشخورهاى شيطان وارد شده بودند ، در راهى كه شيطان براى آنها مقرّر كرده بود مىرفتند ، آب حيات پيدا نمىكردند ، به دنبال آبى كه شيطان برايشان مهيّا كرده بود مىرفتند ، همين آب وقتى كه در جهنّم مجسّم مىشود همان « غِسْلين » ( 1 ) و « صديد » ( 2 ) است كه در قرآن آمده است .
« بِهِمْ سَارَتْ أَعْلَامُهُ » ( عَلَمها و نشانه هاى شيطان به وسيله اين مردم سير مىكرد . ) شيطان ايادى زيادى دارد ، هم ايادى جنّى دارد هم ايادى انسى ، شيطان در اثر اغوا كارى كه مىكند بشر خودش عامل شيطان مىشود ، از باب مثال در اين زمان كه ما گرفتار جنگ با عراق هستيم صدام و كسانى كه در منطقه به او كمك مىكنند همه

1 - سوره الحاقة ، آيات 35 و 36 : ( فليس له اليوم هيهنا حميم ، و لاطعام الاّ من غسلين ) ( هيچ آب داغ و غذايى براى شخص معذّب در جهنّم نيست مگر از عرق پوست و گوشت افراد ديگر كه معذّبند ) . 2 - سوره ابراهيم ، آيه 16 : ( من ورائه جهنم و يسقى من ماء صديد ) ( از عقب هر گردنكش و عنود آتش جهنّم خواهد بود و از چرك مخلوط با خون سيراب مىشود ) .

618