< فهرس الموضوعات > نظر فلاسفه در مورد « عالم ذرّ » < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > عوالم سه گانه جبروت ، ملكوت و ناسوت < / فهرس الموضوعات > عهد و پيمان و اقرار چيز لغوى مىشود ; براى اين كه شما مىخواستيد اقرار بگيريد كه ما غفلت نكنيم ، وقتى كه ما آن پيمان را فراموش كرديم خدا ديگر نمىتواند بگويد حجّت من بر شما تمام شده است . و اگر در آن حال شعور و ادراك نداشتيم ، معنا ندارد كه ما در آن وقت اقرار و اعتراف به معرفت خدا كرده باشيم ; ايشان اين آيه شريفه و اخبار وارده را در حقيقت سمبليك و رمزى گرفته اند .
نظر فلاسفه در مورد « عالم ذرّ » در اينجا بعضى از فلاسفه توجيه سوّمى دارند و مىگويند : اين كه بگوييم ما همه به صورت مورچگان بوديم و در عالم مادّه و طبيعت از ما اقرار گرفتند و دوباره ما را به پشت حضرت آدم برگرداندند صحيح نيست ، و از طرفى اين كه سيّد مرتضى مىگويد كه اينها سمبليك است اين را هم نمىتوانيم بپذيريم ; براى اين كه ظاهر آيه شريفه و روايات اين است كه در عالم ديگرى ، غير اين عالم تدريجى مادّى ، اين عهد و پيمان گرفته شده است ، از اين رو اينها عقيده دارند كه آن عالم عالم مثال است ; و مىدانيد كه برخى از فلاسفه قديم مىگفتند ما سه عالم داريم در طول يكديگر غير از ذات بارى تعالى .
عوالم سه گانه جبروت ، ملكوت و ناسوت 1 - عالم جبروت كه همان عالم عقول مجرّد محض است .
2 - عالم ملكوت كه نازلتر از عالم جبروت است و همان عالم مثال مىباشد و افلاطون به « مُثُل معلّقه » يا « عالم خيال » تعبير مىكرد و مىگفت : موجودات اين عالم مادّى به شكل جزئى در آن عالم وجود دارند ; و گاهى نيز به « اشباح » تعبير مىكرد .
3 - عالم ناسوت كه همين عالم مادّى دنيوى است .
و هر يك از ما علاوه بر اين وجود مادّى كه در اين عالم داريم يك وجود مثالى در

435