بهمين جهت است كه پيشوايان تاريخ در ثبت مبادى و تعاليم اديان فداكارى نموده و وقايع تابعه و شئون مربوطهء بآن از قبيل - كيفيت پيدايش و نحوهء دعوت و مبارزات و حكومات و ساير تشكيلات مترتّبهء به آنرا كه روزگاران دراز و قرنهاى متمادى بر آن گذشته همه را ثبت و قيد نموده‌اند .
سنة الله فى الذين خلوا و لن تجد لسنة الله تبديلا .
بديهى است كه ، در چنين موارد چنانچه مورخ نسبت بامرى از امور مربوطه باين موضوع مسامحه و يا در ثبت و ضبط آن اهمال نمايد در رشتهء تاريخى و طومار تأليفش فاصله و شكافي توليد شود كه هيچ امرى آنرا پر نميكند ؛ و تاريخى كه آغاز و مبدء آن در اثر چنين غفلت و اهمالى مبهم و نامعلوم گردد چه بسا موجب آن شود كه خوانندهء چنين تاريخى نسبت بسرانجام و پايان آن نيز دوچار سرگردانى و جهل گردد ! !
واقعهء تاريخى « غدير خم » از جمله همين قضاياى مهمّه و خود خطيرترين موضوع تاريخى در جهان اسلام است . زيرا . اين واقعهء مهمّ با بسيارى از براهين قاطعهء ( مرتبط بآن ) مبنى و اساس مذهب آنهائى است كه از آثار خاندان پيغمبر اسلام صلَّى اللَّه عليه و آله پيروى مينمايند كه شامل مليونها . از نفوس مسلمانان است ؛ در اين گروه عظيم مظاهر دانش و بزرگى نمايان و از ميان آنها دانشمندان بنام حكما . فلاسفه . مردان بزرگ .
نوابغ در علوم و فنون متنوّعه . سلاطين . سياستمداران . فرماندهان . ادبا . فضلا .
برخاسته‌اند . . : و كتب و مؤلَّفات گرانبها در هر فن از آنان در جهان منتشر گشته بنابر اين اگر مورّخ . خود از اين گروه باشد ، بر او فرض و واجب است كه اخبار و مطالب مهمه مربوط به بدو دعوت نبوى صلَّى اللَّه عليه و آله را بوسيله ثبت و ضبط در تاريخ خود بطور تفصيل در دسترس استفاده هم كيشان خود قرار دهد .
و اگر مورّخ از غير اين گروه ( يعنى غير از گروه پيروان آثار خاندان پيغمبر صلَّى اللَّه عليه و آله باشد .
باز هم ضمن بررسى در تاريخ جمعيت بزرگى مانند اين گروه ناچار است كه نسبت

22