« سمهودى » مورخ معروف مدينه متوفى ( 911 ه ) مىنويسد : فدك هفت قطعه زمين و ملك يك يهودى به نام « مخيريق » بوده كه او شخصا به پيغمبر اكرم بخشيد و به جنگ احد رفت و در آن جنگ كشته شد و بعضى هم نوشته‌اند به مرگ طبيعى مرده و پيش از مرگ نوشته و وصيت كرده پيامبر اسلام هر گونه تصرفى را در املاك او بنمايد ، مختار است [1] .
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلَّم دهكده فدك را به دخترش فاطمه بخشيد و تا پايان زندگى پيامبر فدك در دست فاطمه بود ، فاطمه در آمد اين ملك را كه سالانه بالغ بر هفتاد هزار دينار بوده بين بينوايان و فقرا تقسيم مىكرد .
« فدك » در سال هفتم هجرى به دست پيامبر اسلام افتاد جريان از اين قرار بود كه پيامبر پس از محاصره خيبر و درهم شكستن قدرت يهود در آن منطقه و عطوفت و مهربانى آن حضرت نسبت به چند قريه از آن آباديها ، اهالى فدك حاضر شدند با پيامبر صلى الله عليه و آله و سلَّم مصالحه كنند كه نصف سرزمين آنها اختصاص به پيامبر داشته باشد و نصف ديگر از آن خودشان ، و در عين حال كشاورزى سهم پيامبر به عهده آنها باشد و در برابر زحماتشان مزد دريافت دارند ، بنا بر اين با توجه به آيه 6 سوره حشر كه مىفرمايد : * ( وَما أَفاءَ الله عَلى رَسُولِه مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَيْه مِنْ خَيْلٍ وَلا رِكابٍ وَلكِنَّ الله يُسَلِّطُ رُسُلَه عَلى مَنْ يَشاءُ وَالله عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ) * .
اين قسمت زمين ملك پيامبر گرديد و پيامبر به آن گونه كه مىخواست در آن تصرف مىكرد [2] . تا آيهء : * ( وَآتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّه ) * حق ذوى القربى را ادا كن نازل شد ، پيامبر از جبرئيل پرسيد منظور از اين آيه چيست ؟ پاسخ داد : فدك را به فاطمه ببخش تا براى او و فرزندانش مايه زندگى باشد و عوض از ثروتى باشد كه خديجه در راه اسلام مصرف كرده است پيامبر صلى الله عليه و آله و سلَّم فاطمه را خواست و فدك را به او بخشيد ، از اين ساعت ملكيت پيامبر پايان يافت و فدك ملك فاطمه شد ، اين جريان تا زمان وفات پيامبر ادامه داشت .

[1] سمهودى ، وفاء الوفاء ، ص 153 .
[2] ابن ابى الحديد ، شرح نهج البلاغه ، ج 16 ، ص 210 .

392