است كه نوع بشر قادر به احصاء عوالم كبير و صغير نيست و نمىتواند آنها را بشمارد .
و فرق بين عالم صغير و كبير از لحاظ جعفر صادق در حجم آن است نه جرم آن و اين هم نظريه اى است كه علم فيزيك ، امروز تصديق مىكند [1] .
تا آن كه مىگويد : بنا بر نظريه جعفر صادق آنچه در عالم اصغر هست در عالم اكبر هم هست ولى با حجم وسيعتر .
و در صفحه 523 در ضمن بحث حضرت با جابر بن حيان [2] گفته ( جعفر صادق به جابر بن حيان گفت همين طور كه امروز يك اقليّت عهده دار رهبرى مردم از لحاظ دينى هستند آينده نيز اقليتى از مسلمانان دانشمند عهده دار رهبرى مردم از لحاظ دينى خواهند بود و من يقين دارم كه اين وضع تا روزى ادامه خواهد داشت كه علم ، همگانى نشده است .
جابر پرسيد آيا ممكن است روزى بيايد كه علم همگانى شود ؟
جعفر صادق گفت : روزى خواهد آمد كه نوع بشر خواهد فهميد كه تمام افراد بايستى دانشمند شوند و وسائلى فراهم خواهد نمود تا آن كه همه تحصيل نمايند و علم را فرا گيرند .
جابر گفت و لا بد در آن روز تمام افراد بشر دانشمند خواهند بود .

[1] . مغز متفكر جهان شيعه 368 - 369 .
[2] . در باره اونك : جابر بن حيان پدر شيمى از ابن بنده ، اعلام العرب في الكيمياء ، ص 44 ، الاعلام . ج 2 ، ص 102 ، دراسات في تاريخ العلوم عند العرب ، ص 249 ، روضات الجنات ، ج 2 ، ص 218 ، اعيان الشيعه ، ج 4 ، ص 30 - 39 .

38