برخاستن مانع گردد ، پس هر جزوى از اجزاى خلقت مرغ را مناسب و مشابه امرى گردانيده كه مقدّر شده كه بر اين حالت باشد .
و باز تأمل كن در آن كه مرغى كه پيوسته در هوا پرواز و شنا مىكند ، براى مصلحت فرزند به هم رسانيدن بر روى تخم خود يك هفته و بعضى دو هفته و بعضى سه هفته مىنشينند . و تخمها را در زير بال خود مىگيرد تا جوجه بر مىآورد ، چون جوجه از تخم بيرون آمد ، باد در دهان جوجه مىدهد تا چينه دانش گشاده گردد براى غذا ، و غذاى او را تحصيل مىنمايد و در گلوى آن مىريزد كه به آن تربيت مىيابد و زندگانى كند ، پس كى تكليف كرده است آنجا نور را كه دانه را بر چيند و در چينه دان خود جمع كند و بعد از آن براى غذاى فرزند خود برگرداند ؟ و براى چه متحمّل اين مشقت مىگردد ؟ و حال اين كه صاحب رويت و تفكَّر نيست و در جوجهء خود اميد نفعى كه آدمى در فرزند خود مىدارد از اعانت و عزّت و باقى ماندن نام او در روزگار ندارد ، پس معلوم مىشود كه خداوندى كه او را آفريده ، در طبع آن ميل به هم رسانيدن و تربيت كردن جوجه قرار داده و آن را مجبول بر اين امور گردانيده بىعلتى كه خود داند و بدون تفكرى كه در عاقبت آن نمايد براى آن كه نسلش باقى ماند و نوعش برطرف نشود و اينها همه از لطف خداوند حكيم است . نظر كن : به سوى ماكيان كه چگونه مست مىشوند و به هيجان مىآيند براى گرد آورى تخم و جوجه بر آوردن و حال آن كه تخم جمع

143