متمرّدان را ؟ و به چه چيز كودكان علوم و صنعتها مىآموختند ، و به چه چيز مماليك براى آقايان خود ذليل مىشدند و گردن به اطاعت ايشان مىنهادند .
آيا اينها حجّت نيست براى ابن ابى العوجاء و امثال او از ملاحده و مانى نقّاش و اتباع او از گبران كه انكار مىكنند حكمت آلام و دردها را در عالم ؟ اگر متولد نمىشد از انسان و ساير حيوانات ، مگر نر يا ماده ، هر آينه منقطع مىشد نسل انسان و بر مىافتادند حيوانات ، لهذا عليم حكيم مقرر گردانيده كه از هر نوعى از حيوانات نر و ماده هر دو به وجود آيند ، چرا در هنگامى كه مرد و زن به حد بلوغ رسيدند موى درشت بر زهار ايشان مىرويد . و بر روى مرد ريش مىرويد و بر روى زن نمىرويد ؟
براى آن كه حق تعالى مرد را قيّم و كار فرماى زن گردانيده و زن را جفت او گردانيده و براى او آفريده ، پس به اين سبب مردم را ريش داده كه موجب عزت و جلالت و مهابت او گردد و به زن نداده تا از نازكى رو و حسن و جمال كه مناسب حال اوست و براى التذاذ همخوابگى مرد ادخل است براى او باقى ماند .
پس نمىبينى كه حكيم عليم در هر امرى آنچه به عمل آورده همه موافق حكمت است و راه خطا در آن نيست .
مفضّل گفت : چون سخن بدينجا رسيد وقت زوال شد و مولاى من به نماز برخاست و فرمود : برو فردا بامداد به نزد من بيا ، پس من

117