بز وحشى و غير اينها از وحشيان و اصناف درندگان از شير و پلنگ و گرگ و كفتار و غير اينها . و انواع حشرات زير زمين و روى زمين و فوجهاى پرندگان از كلاغ و كلنگ و كبوتر و اسفر و اردك و غاز و مرغان شكارى از جميع اينها مرده و جيفهء نمىيابى مگر نادرى كه صيادى شكار كند يا درندهء آن را هلاك كند .
هر يك از اين حيوانات چون آثار مرگ در خود احساس كردند ، در مواضع پنهان مخفى مىشوند و در آنجا مىميرند ، اگر چنين نبود بايد صحراها مملو از جيفهء اينها تا آن كه هوا را متعفّن گرداند و طاعونها و بيمارىها به سبب آن در ميان مردم به هم رسد .
پس نظر كن كه دفن كردن مردگان كه بنى آدم در اول عالم در قصّه كشتن قابيل ، هابيل را و پيدا شدن دو مرغ كه يكى ديگرى را كشت و در خاك پنهان كرد آموختند حق تعالى چگونه آن را طبيعى حيوانات گردانيده تا مردم از مفسدهء جيفهء ايشان نجات يابند .
[ هوش حيوانات ] تفكَّر كن اى مفضّل در زيركى كه حق تعالى در بهايم قرار داده براى مصلحت اينها بر آن مجعول گردانيده است آنها را به لطف شامل خود بدون عقلى و تفكرى تا آن كه هيچ مخلوق از خوان نعمت او بىبهره نباشد و هر آفريده به قدر قابليت خود از خلقت خانهء احسان او نصيبى وافر يابد چنانچه گوزن مار مىخورد و بسيار تشنه مىشود و

136