اباطيل خوش و سرگرم نموده‌ايد . اميدوارم بيچاره و زمينگير شويد ، با اين قوم بجنگيد پيش از آنكه با شما بجنگند ، به خدا سوگند قومى در اندرون شهر و ديار خود مورد هجوم قرار نگرفتند جز اينكه خوار و ذليل گشتند . به خدا سوگند ياد مىكنم كه مىدانم شما اين كار را نمىكنيد تا آنها خود اقدام كنند . هر آينه دوست داشتم كه خودم با نيّت و بينشى كه دارم با آنان روبرو ميشدم و از درگيرى با شما آسوده مىگشتم . شما درست به شترانى مىمانيد كه ساربان خود را گم كرده و از ديد وى پنهان گشته كه در نتيجه از هر سو جمع آوريشان كنند از سوى ديگر پراكنده مىشوند . گويا - به خدا سوگند - مىبينم شما را كه چون جنگ شدّت گيرد و آتش آن دامنه يابد ، هر آينه مانند [ سر كه مىشكافد و مانند ] زن كه هنگام زائيدن پاى خود را باز مىدارد از اطراف على بن ابى طالب پراكنده مىشويد .
اشعث بن قيس كندى برخاست و گفت : اى امير مؤمنان چرا به آن گونه كه عثمان كرد رفتار نمىكنى [1] ؟ حضرت فرمود : اى كاكل آتش ( رئيس دوزخيان ) ، واى بر تو همانا كار پسر عفّان موجب خوارى آن كسى است كه دين ندارد و دليلى با او نيست ، و من چگونه آن طور باشم و حال آنكه بر دليل روشنى از جانب خداى

[1] اعمالى كه از عثمان سر زد و عاقبت به سرنگونى و كشته شدن وى انجاميد بسيار است از قبيل : تبعيض در تقسيم بيت المال ، و به كار گرفتن خويشان خود در پستهاى مهم ، و

162