را نيافريده‌ام كه در پيشگاه من محبوبتر از تو باشد ، من بسبب تو ميگيرم و مىبخشم ، و بسبب تو پاداش مىدهم و بكيفر ميرسانم .
شرح : « راغب اصفهانى در كتاب تفصيل النّشأتين گفته است : « مراد بعقل در اين خبر عقول بشرى نيست ، بلكه اشاره به آن جوهر شريفى است كه عقول بشر از آن سرچشمه گرفته است » . و اينكه در ابتداء كلام فرمود : نخستين مخلوق ، سپس گفت :
آفريده اى را نيافريدم كه در پيشگاه من محبوبتر از تو باشد يعنى آفريده اى را تقدير نكردم كه نزد من از تو با ارزشتر باشد ، و مراد باقبال و ادبار او ، قابليّت او را براى عمل باوامر و نواهى و اكتساب علوم و معارف و كمالات و ارتقاء معرّفى فرمود ، و همان كه مدار تكليف و اختيار است تا ثواب و عقاب وجه داشته باشد » .
يا علىّ : با بودن خويشاوندى نيازمند جاى صدقه ( به غير ) نيست .
يا علىّ : صرف يكدرهم براى خضاب ، از انفاق هزار درهم در راه خدا بهتر است ، و در خضاب چهارده خاصيت است : باد را از گوشها ميراند ، و چشم را جلا ميدهد ، و موئين رگهاى درون بينى را نرم ميسازد ، و دهان را خوشبو مىكند ، و لثه ها را محكم مىسازد . و لاغرى و ضعف را از ميان ميبرد ، و وسوسهء شيطان را ميكاهد ، و فرشتگان از بوى آن شاد ميشوند ، و مؤمن بوسيلهء آن مسرور ميگردد ، و كافر بوسيله آن خشم ميگيرد ، و آن زينت و عطر است ، و منكر و نكير از آن شرم ميكنند ، و آن براى صاحبش در قبرش برات رهائى است .
يا علىّ : گفتار را جز با كردار ، و ظاهر را جز با باطن ، و مال را جز با سخاوت و

301