مالى بجاى نگذاشته باشد ؟ فرمود : در اين صورت حكم او حكم مادر او است .
شرح : « امّ ولد كنيزى است كه از صاحبش داراى اولاد شود » .
مصنّف اين كتاب - رحمه الله - گويد : اين خبر ، همين گونه آمده است ، و من آن را بعلَّت قوّت اسنادش در اينجا آوردم ، و اصل نزد ما اينست كه چون يكى از والدين آزاد باشد . فرزند آزاد است . و گاهى مطلبى از ناحيهء امام بالفظ اخبار صادر مىشود ، كه معنى آن انكار و حكايت از قائلين آنست .
شرح : « اين خبر دلالت دارد كه فرزند مانند مادرش مملوك است ، و اين ممكن است مثلا هر گاه صاحب كنيز هنگام عقد او با شخص شوهر شرط كرده باشد كه فرزند رقّ باشد . و يا مرد رقّ باشد و پس از حمل زوجه آزاد شود و مالى بدست آورد » .
5737 - و حسن بن محبوب ، از عليّ بن رئاب روايت كرده است كه گفت :
امام صادق عليه السّلام فرمود : غلام ارث نميبرد ، و طليق ارث نميبرد .
شرح : « در كافى در هر دو موضع « لا يرث » آمده و ترجمه مطابق كافى شده است ، و بنا بر متن ( كه بصيغهء تفعيل مجهول خوانده شود ) معنايش آنست كه او را ارث نمىدهند . و طليق يا مطلَّقهء بائنه است و يا اسير آزاد شده ، و بعيد نيست مراد بطليق كافر باشد زيرا بيشتر طلقاء كافر بودند » .
5738 - و محمّد بن اسماعيل بن بزيع ، از منصور بن يونس بزرج ، از جميل بن درّاج روايت كرده است كه گفت : از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه ميفرمود :

258