ساقط مىشود ؟ ! بلكه حقيقت امر اينست كه جدّ با وجود برادران بمنزلهء يكى از ايشانست ، و امّا اينكه هميشه بمنزلهء ايشان باشد ، چنان كه هر جا برادر ارث ببرد ، او نيز ارث ببرد ، و هر جا از شمار ورثه ساقط شود او نيز ساقط گردد ، چنين چيزى واقعيّت ندارد .
شرح : « در كتاب كافى چنين آمده است كه فضل بن شاذان گفته است : همانا جدّ بمنزلهء برادر است و ارث ميبرد همانطور كه برادر ارث ميبرد و از ارث محروم مىشود هر كجا كه برادر محروم است ، زيرا كه خويشى برادر با ميّت بسبب پدر ميّت است و همچنين جدّ خويشىاش با ميّت بسبب پدر ميّت است ، پس چون در قرابت هر دو مساويند و از يك جهت بميّت نزديكند فرض و نصيب آنان يكى است . و قول فضل مشهور است ، و اعتراض صدوق - رحمه الله - بر او شايد وارد نباشد ، زيرا ارث بردن دو تن از يك شخص جز اين نيست كه هر دو در يك مرتبه واقع شده‌اند ، لا جرم اگر يكى ارث نبرد ديگرى نيز ارث نخواهد برد و به عكس ، و برادر با فرزند فرزند ارث نخواهد برد و جدّ نيز در همان مرتبه است پس لازم است كه او نيز از بردن ميراث ساقط باشد و اين قياس نيست » . » 1 » و فضل بن شاذان بعنوان دليل بر مدّعاى خود خبرى را ذكر كرده است كه :
5651 - فراس ، از شعبى ، از ابن عبّاس روايت كرده است كه او گفت :
« علىّ بن ابى طالب عليه السّلام در بارهء شش برادر و يك جدّ براى من نوشت كه او را مانند يكى از ايشان قرار ده ، و نامهء مرا محو كن » و بر اين گونه علىّ عليه السّلام او را

« 1 » فضل بن شاذان مردى است فقيه ثقه و جليل القدر و يك صد و هشتاد كتاب در مذهب اماميّه دارد ، و حضرت عسكرى دو بار بر او رحمت فرستاده ، و مقامش اجلّ از آنست كه بر وى غمزى يا طعنى روا داريم ، و فتواى فضل را ديگران نيز ردّ نكرده‌اند .

172