نام کتاب : من لا يحضره الفقيه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 6 صفحه : 153
ميگيرد ، ولى اگر بيش از يكى باشند چه پسر و چه دختر ، يك ثلث از مال متعلَّق به ايشان مىشود ، و اينان هيچ گاه از ثلث بيشتر ، و از سدس كمتر نميبرند در صورتى كه تنها باشند . خداى تبارك و تعالى فرموده است : « و اگر مردى يا زنى ورثه اى جز از طبقهء اوّل داشته باشد و داراى برادر يا خواهرى باشد ، در اين صورت هر يك از آن دو سدس مال را به ارث ميبرد ، و در صورتى كه افزون باشند ايشان مشتركا يك ثلث از مال را به ارث مىبرند » ( نساء : 16 ) شرح : « ميان فقهاء اختلاف است كه آيا ميراثبرانى كه سبب ميراثشان مادر بوده باشد با ميراثبرانى كه پدر و مادرى هستند هر دو در يك طبقهاند . به بردن ميراث هر گاه از سهام مفروض مال زايد آيد ، يا اينكه زيادى ، تنها به نزديكان ابوينى ميرسد به نسبت سهامشان ، مشهور آنست كه فاضل مال مخصوص است به كسانى كه ابوينى هستند و بر اين مطلب ادّعاء اجماع نيز شده است . و لكن ابن ابى عقيل و فضل بن شاذان گويند : هر دو دسته به نسبت سهامشان زائد را ارث مىبرند . و چنانچه بجاى متقرّب بسبب پدر و مادر ، متقرّب به پدر باشد آيا هر دو گروه هم متقرّبان بمادر و هم متقرّبان به پدر از فاضل مال به نسبت سهامشان ارث مىبرند يا نه ؟ صدوق و شيخ در استبصار و نهايه و ابن برّاج و ابو الصلاح ، و بيشتر متأخّرين مخصوص به متقرّب مادرى دانند ، ولى شيخ در مبسوط و ابن ادريس و ابن جنيد و محقّق حلَّى گويند بهر دو گروه باز ميگردد » . و اگر متوفّى برادر پدريش ، و برادر مادريش ، و برادر أبوينش را بجاى گذارد ، سدس مال براى برادر مادرى است ، و ما بقى آن براى برادر أبوينى است ، و آن برادر پدرى از شما ورّاث ساقط مىشود .
153
نام کتاب : من لا يحضره الفقيه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 6 صفحه : 153