آنها در آتش و يك دسته از آنان در بهشت مىباشند ، پس امام سه دستهء اوّل را به اين ترتيب معرّفى كردند : اوّل مردى كه حكم به ستم و ناروا مىكند و خود هم مىداند كه چه كرده است پس او أهل دوزخ است ، دوم ، مردى كه حكم به ناروا مىكند ولى نمىفهمد كه حكمش نادرست است او نيز اهل آتش است . سوم مردى كه حكم به حقّ و راستى مىكند ولى خود نمىداند كه چه كرده است يعنى طبق موازين اسلامى حكم نكرده بلكه همين طور به سليقهء خود حكم به صواب كرده است او نيز اهل آتش است ، و امّا چهارم آنكه حكم بحقّ مىكند و خود نيز حقّ و باطل را مىشناسد اين مرد اهل بهشت خواهد بود . بعد امام عليه السّلام فرمود : داورى دو قسم است :
يكى حكم خداوند عزّ و جلّ و ديگرى حكم اهل جاهليّت ، پس هر كس در حكم خداوند عزّ و جلّ خطا كرد ناگزير به حكم اهل جاهليت عمل كرده است و هر آن كس كه در دو درهم به غير آنچه خدا فرموده حكم كند ( هر چند بسيار اندك است ) در اطاعت از خداوند كفر ورزيده و به خدا كافر شده است .
( خوددارى از حكميّت و داورى ) 3222 - سليمان بن خالد از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فرمود : زنهار ، از داورى بين مردم بپرهيزيد زيرا قضاوت فقط كار پيشواى عالم به حكم و

6