شرط كرد ، پس اگر بايع نداند ، مال از آن مشترى است ، و هر گاه مشترى مال را شرط نكرده باشد و بايع نيز نداند كه وى مالى دارد ، مالى از آن بايع است و هر گاه بايع بداند او ( برده ) مالى دارد و هنگام فروختن استثناء نكند مال از آن مشترى است .
3817 - و از زراره روايت شده كه گفت : به امام صادق عليه السّلام عرض كردم : شخصى برده اى را با مالش يك جا مىخرد . فرمود : اشكالى ندارد ، گويد :
عرض كردم : مال مملوك بيش از قيمتى است كه خريدار مىدهد . فرمود : اشكالى ندارد .
شرح : « رواى خبر چنان كه در كافى است على بن حديد است و شيخ طوسى وى را تضعيف كرده و بايد گفت : مالى كه از آن مملوك است مالى است كه رغبتى بدان نيست ، و الا معامله سفهى خواهد بود » .
3818 - اسماعيل بن فضل گويد : از امام صادق عليه السّلام از خريد مملوك از اهل كتاب كه در ذمّه اسلامند سؤال كردم ، فرمود : اگر اقرار دارند كه برده هستند بخر و با آنها نكاح كن .
شرح : « ضمير « إذا أقّروا » را شرّاح هم به اهل ذمّه بازگردانده‌اند و هم به مماليك به اعتبار « لهم » ، و نظر ثانى نزد ما ارجح نمود آن را اختيار كرديم » .
3819 - عبد الرّحمن بن أبى عبد الله گويد : از امام صادق عليه السّلام پرسيدم

299